Baby Bag

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში?

რა არის ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა და როგორ ამოვიცნოთ ის ბავშვებში? - ამ საკითხებზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე კვიტაიშვილი.

- ზოგადად, რა არის ექსპრესიული მეტყველება?

- მეტყველების ექსპრესიულობა არის უნარი ნათლად, დამაჯერებლად და ამავე დროს, რაც შეიძლება მოკლედ, გამოხატოს საკუთარი აზრები და გრძნობები, ინტონაციის დაუფლების უნარი, სიტყვების არჩევა, წინადადებების აგება, ფაქტების შერჩევა, მაგალითები.

- როგორ ამოვიცნოთ რომ ბავშვს ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა აქვს? (რა ახასიათებს?)

- ექსპრესიული მეტყველების დარღვევა არის მეტყველების განვითარების სპეციფიკური დარღვევის ერთ-ერთი ფორმა, რომლის დროსაც ბავშვის სასაუბრო მეტყველების გამოყენების უნარი მინიმალურ დონეზე დაბალია, რაც გამოიხატება მეტყველების ზოგადი განუვითარებლობით, არსებობს ლექსიკის სიღარიბე, სიტყვიერი განზოგადების დაბალი დონე, მეტყველების დეტალური განცხადების სირთულეები, აგრამატიზმები (სიტყვიერი დაბოლოებების გამოყენებაში შეცდომები, სიტყვების ფორმირების დარღვევა), წინადადებების, ზმნების გამოყენების სირთულეები. დამახასიათებელია არავერბალური მინიშნებების, ჟესტების ადეკვატური გამოყენება, კომუნიკაციის სურვილი.

მიუხედავად იმისა, რომ ნორმალური მეტყველების განვითარება ძალზე ინდივიდუალურია, ორი წლის ასაკში ცალკეული სიტყვების, მასთან დაკავშირებული მეტყველების წარმონაქმნების, ან სამი წლისთვის 2-3 სიტყვისგან შემდგარი მარტივი ფრაზების არარსებობა უნდა ჩაითვალოს დაყოვნების ნიშნად.

ექსპრესიული მეტყველების დარღვევის მიმანიშნებელი შეიძლება იყოს შემდეგი ნიშნები:

ბავშვს 2 წლამდე არ აქვს მეტყველება სიტყვების სახით და 3 წლისთვის მარტივი ფრაზები, მცირე ლექსიკით შემოიფარგლება, სირთულეები სინონიმების არჩევისას, თხრობა, წინადადების არასწორი სტრუქტურა, მეტყველებაში შეცდომები, სიტყვების შემოკლებული გამოთქმები, წინადადებების, ნაცვალსახელების არასწორი გამოყენება, არსებითი სახელების უარყოფის შეუძლებლობა.

- როგორ ხდება ექსპრესიული მეტყველების განვითარება და რა უნარებია ამისთვის საჭირო?

- განსაზღვრეთ რა ტემპით უნდა წაიკითხოთ ლექსი (საშუალო, სწრაფი, ნელი). ასევე, მონაცვლეობით თქვით წინადადება თხრობითი ინტონაციით, თქვით სიხარულით, სიამოვნებით, გაკვირვებით, ეჭვით. მონაცვლეობით მეტყველება ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვისა და დედის ცხოვრებაში, ის საშუალებას აძლევს ადამიანებს გამოხატონ თავიანთი სურვილები და საჭიროებები, აზრები და იდეები, დაიცვან თავიანთი თვალსაზრისი, განავითარონ ენის გამოყენება წერილობით და წარმატებულად იურთიერთონ სხვებთან. ბავშვებისა და მშობლების შემთხვევაში კი – ერთმანეთის გაგება და სტრესული სიტუაციების თავიდან აცილება. როდესაც ენა კარგად არის განვითარებული (ბავშვს აქვს საკმაოდ ფართო ლექსიკა, კომპეტენტურად გამოხატავს თავის აზრებს, იცის როგორ აღწეროს შეგრძნებები, მოქმედებები, მოვლენები, მკაფიოდ პასუხობს კითხვებს), ეს მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს მის ცხოვრებას და უხსნის დიდ შესაძლებლობებს სხვადასხვა წრეში კომუნიკაციისთვის. 

მარიამ ჩოქური

„ჩვენ მოგვეთხოვება ბავშვისთვის მეტყველებით გამდიდრებული გარემოს შექმნა,“- ნეიროფსიქოლოგი თ...
​ნეიროფსიქოლოგმა თამარ გაგოშიძემ მშობლებს ურჩია, რომ ბავშვის ენობრივი უნარების განვითარებისთვის მას ცოცხალი სამეტყველო გარემო შეუქმნან:„ჩვენ უნდა ველაპარაკოთ ჩვენს ბავშვებს. ძალიან ბევრი კვლევა ამბობს...
„მეტყველების დაწყების ვადების კრიტერიუმები ძალიან შეიცვალა,“ - ბავშვთა ნევროლოგი ბაკურ კოტ...
​ბავშვთა ნევროლოგმა ბაკურ კოტეტიშვილმა დაინტერესებული მშობლის კითხვას უპასუხა. მშობელი ღელავდა, რადგან მისი ოთხი წლის შვილი მხოლოდ ცალკეულ სიტყვებს იმეორებდა სტერეოტიპულად, თუმცა წინადადებებს არ წარმო...
„შეიძლება ორი წლის ასაკში ამით თავი დავიმშვიდოთ, რომ მამამ გვიან დაიწყო მეტყველება და მოდი...
​ფსიქიატრმა ტატა ბაზღაძემ ბავშვებში მეტყველების დაგვიანების პრობლემის შესახებ ისაუბრა და ის ძირითადი ნიშნები დაასახელა, რომლის დროსაც მშობელმა აუცილებლად უნდა მიმართოს სპეციალისტს:„ზოგიერთი მშობელი ორ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგ...
რა ასაკიდან შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ბავშვს მეტყველების განვითარების პრობლემა აქვს და რა შეგვიძლია გავაკეთოთ, სანამ სპეციალისტს მივმართავთ? - ამ საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ლოგოპედი ეკატერინე...

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,თხის რქა დედა საკუთარი შვილების ინტერესებს სიცოცხლის ფასად დაიცავს'' - რომელი ზოდიაქოს წარმომადგენელი ქალბატონები არიან საუკეთესო დედები?

,,თხის რქა დედა საკუთარი შვილების ინტერესებს სიცოცხლის ფასად დაიცავს'' - რომელი ზოდიაქოს წარმომადგენელი ქალბატონები არიან საუკეთესო დედები?

ყველა დედა უნიკალური და განსაკუთრებულია. თითოეული ზოდიაქოს ნიშნის წარმომადგენელ ქალბატონებს შვილებთან ურთიერთობისას ინდივიდუალური მეთოდები და მიდგომები აქვთ. მართალია, ყველა მშობელი შვილის კომფორტზე, სიმყუდროვესა და კეთილდღეობაზე ზრუნავს, თუმცა, როგორც აღმოჩნდა, ზოდიაქოს ნიშნის მიხედვით დედები ერთმანეთისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდებიან. ვნახოთ, რომელი ზოდიაქოს წარმომადგენელი ქალბატონები არიან საუკეთესო დედები.

  • 1.თევზები (19 თებერვალი - 20 მარტი)

თევზი დედები შვილებს ხელოვნების სიყვარულს ასწავლიან და მათ კრეატიულ ადამიანებად ჩამოყალიბებაში უწყობენ ხელს. მათი შვილები ემოციური, მდიდარი წარმოსახვის მქონე, კეთილი და სხვათა მიმართ ემპათიით აღსავსე ადამიანები არიან. თევზი დედა შვილს ბუნების სიყვარულს და გასაჭირში მყოფთა დახმარებას ასწავლის. ის ბავშვს თავისუფალ და დამოუკიდებელ ადამიანად ზრდის. შესაძლოა, თევზმა დედამ შვილს საკუთარი ოცნებების რეალობად ქცევა ვერ ასწავლოს, მაგრამ ის საკუთარი შვილის ყველა წამოწყებას მხარს დაუჭერს და მას მიზნის მიღწევაში აუცილებლად დაეხმარება.

  • 2.ვერძი (21 მარტი - 19 აპრილი)

ვერძი დედა შვილების ყოველდღიურ გრაფიკს მუსიკალური აქტივობებით და სპორტით ტვირთავს. ის ბავშვებს სოციალურად აქტიურ პიროვნებებად აყალიბებს. ამასთან, ვერძ დედას თავადაც ყოველთვის დაკავებული გრაფიკი აქვს. მისი შვილები თავგადასავლების მოყვარული ადამიანები არიან. ვერძი დედები შვილებს პრობლემებთან თავით შეჯახებას და მათ წინააღმდეგ ბრძოლას ასწავლიან. ზოგჯერ ვერძს ბავშვებთან ურთიერთობაში უხეშობა ახასიათებს, რასაც ის ძალიან სწრაფად ნანობს. ვერძ დედებს შვილებზე ზეწოლაც ახასიათებთ. მათ დიდი ენერგიის მობილიზება სჭირდებათ, რათა ბავშვებს ყურადღებით მოუსმინონ და მათი სურვილები გაითვალისწინონ.

  • 3.ტყუპები (21 მაისი - 20 ივნისი)

ტყუპები საკუთარ შვილებს ნებისმიერ თემაზე სიამოვნებით ესაუბრებიან. ისინი ბავშვებთან საუბარს ადრეული ასაკიდანვე იწყებენ. ტყუპი დედები შვილებს არაფერს უმალავენ. მათ შვილებს სამყაროზე საკმაოდ ნათელი წარმოდგენა აქვთ. ტყუპი დედები შვილებს კომუნიკაციურ უნარებს წარმატებით უვითარებენ. ტყუპების განსაკუთრებულობა იმაშია, რომ მათ საკუთარი შვილის გაგება ყოველთვის შეუძლიათ, ბავშვის სქესს და ასაკს მნიშვნელობა არ აქვს. ისინი საუკეთესო წვეულებებს აწყობენ და ბავშვებთან ერთად შესანიშნავად ერთობიან.

  • 4.თხის რქა (22 დეკემბერი - 19 იანვარი)

თხის რქა დედა საკუთარი შვილების ინტერესებს სიცოცხლის ფასად დაიცავს. ისინი ძალიან ლოიალური მშობლები არიან და ბავშვს ყოველთვის მხარდაჭერას უცხადებენ. თხის რქა დედობას ძალიან სერიოზულ პასუხისმგებლობად თვლის. ის შვილებს ეთიკურად ზრდის და მათ დისციპლინას აჩვევს. როგორც წესი, თხის რქა დედებს სამსახურიც აქვთ. ისინი ძალიან ბევრს შრომობენ და ხშირად იმის შეხსენება სჭირდებათ, რომ დრო საკუთარ თავსაც უნდა დაუთმონ.

  • 5.კურო (20 აპრილი - 20 მაისი)

კურო დედებს წმინდანის მოთმინება აქვთ. ისინი ძალიან მიწიერი არსებები არიან და სამყაროს რეალისტური პერსპექტივიდან უყურებენ. კუროებს სიჯიუტე ახასიათებთ, რაც თინეიჯერ შვილებთან ურთიერთობაში ხშირად ხელს უშლით. კურო დედა ცდილობს შვილებს სილამაზისა და ბუნების პატივისცემა ასწავლოს. იმის გამო, რომ კუროებს ჭამა ძალიან უყვართ, ისინი სურსათის შესაძენად ზედმეტად დიდ თანხებს ხარჯავენ. კურო დედები ფრთხილად უნდა იყვნენ, რადგან, შესაძლოა, შვილებს ჭარბი წონის პრობლემა შეუქმნან.

  • 6.სასწორი (23 სექტემბერი - 22 ოქტომბერი)

სასწორები შესანიშნავი დედები არიან. მათ სიმშვიდე უყვართ. სასწორი დედები ოჯახში ჰარმონიას ამყარებენ. როდესაც ბავშვები ჩხუბობენ, ისინი აუცილებლად ორივე მხარეს მოუსმენენ და მათ შერიგებასაც შეძლებენ. სასწორ დედებს დისციპლინა არ მოსწონთ. ისინი შვილებთან მეგობრობენ, თუმცა ამჯობინებენ, რომ შვილებს მაშინ დაუმეგობრდნენ, როდესაც ისინი გაიზრდებიან. სასწორი დედა შვილს სიკეთის კეთებას, სხვების თანაგრძნობას და მეგობრობას ასწავლის.

  • 7.კირჩხიბი (21 ივნისი - 22 ივლისი)

კირჩხიბი დედა შვილების მფარველი და საუკეთესო აღმზრდელია. კირჩხიბის შვილებმა ყოველთვის იციან, რომ ისინი უყვართ და მათზე ზრუნავენ. ისინი ბავშვებს ყოველთვის უსმენენ და მათ მხარდაჭერასაც უცხადებენ. კირჩხიბი დედა სახლში კომფორტულ და თბილ ატმოსფეროს ქმნის. როდესაც ბავშვები თავს ცუდად გრძნობენ, ის მათ საყვარელ ნამცხვარს გამოაცხობს, რათა შვილების გაბედნიერება შეძლოს. კირჩხიბი დედა შვილს კრეატიულობის განვითარებაში ეხმარება. ის საკუთარი შვილის ნიჭიერებასა და საოცარ უნარებზე ყველასთან ხმამაღლა საუბრობს.

  • 8.მშვილდოსანი (22 ნოემბერი - 21 დეკემბერი)

მშვილდოსან დედას ვეებერთელა გული აქვს და მთელი სამყარო საკუთარი შვილისთვის უნდა. ის ბავშვებთან ერთად ხშირად მოგზაურობს. მშვილდოსანი დედა შვილს თავისუფლების სიყვარულს, ცოდნისადმი ინტერესს და საოცარ იუმორის გრძნობას ადრეული ასაკიდანვე უვითარებს. ის მხიარული დედაა, რომელიც ყოველთვის ცდილობს ბავშვებს დადებითი განწყობა შეუქმნას. მშვილდოსანს იმპულსური ხასიათი აქვს, მას განწყობა ხშირად ეცვლება. ის შვილებს ზედმეტ შეზღუდვებს არ უწესებს. მშვილდოსანი დედა ცდილობს ბავშვი დამოუკიდებელ ადამიანად გაზარდოს.

  • 9.ქალწული (23 აგვისტო - 22 სექტემბერი)

ქალწული დედა შვილის გატეხილ თოჯინას და გატეხილ გულს ერთნაირი წარმატებით გაამთელებს. მას შვილებისადმი ყოველთვის დიდი მოლოდინები აქვს. ქალწული დედა ხშირად კრიტიკულია, თუმცა შვილი მაშინაც უყვარს, როდესაც ის მას იმედებს უცრუებს. ქალწული დედა საოცრად მშრომელია. ის შვილებს ზრდის, მუშაობს, მოხალისეობასაც არ ერიდება და სახლიც ყოველთვის მოწესრიგებული აქვს. ქალწული ბავშვს დისციპლინას აჩვევს და ცდილობს ის მებრძოლ ადამიანად ჩამოაყალიბოს. ის პერფექციონისტი დედაა, რომელიც ხშირად იმდენად მომთხოვნია, რომ შვილის ფსიქიკაზე ნეგატიურად ზემოქმედებს.

  • 10.მორიელი (23 ოქტომბერი - 21 ნოემბერი)

მორიელი საოცრად ინტუიციური დედაა. ის შვილის სატკივარს ან განსაცდელს ყოველთვის წინასწარ გრძნობს. მორიელი ლოიალური, ძლიერი და გულწრფელი დედაა. მთავარია, შვილებმა მასთან არასდროს იცრუონ. ფრთხილად იყავით, ვიდრე მორიელის შვილს რამეს აწყენინებთ, რადგან მისი შურისძიება სასტიკი იქნება. მორიელი ოჯახს საკუთარ თავზე მაღლა აყენებს. საფრთხის მოახლოების შემთხვევაში ის შვილებს თავგანწირვით იცავს.

  • 11.მერწყული (20 იანვარი - 18 თებერვალი)

მერწყული დედები ყოველთვის სიმართლეს ამბობენ და კონფორმულები არასდროს არიან. ისინი შვილებს სხვების თანაგრძნობასა და დახმარებას ასწავლიან. მერწყული დედა ბავშვებს ისეთი მნიშვნელოვანი საკითხების შესახებ ესაუბრება, როგორიცაა მაგ. გლობალური დათბობა. ის შვილების წარმოსახვას და ექსპერიმენტულ უნარებს მაქსიმალურად ავითარებს. მერწყული დედა ბავშვის ემოციური აფეთქების დროს მოუთმენელი და ფიცხია. მას ხშირად სჭირდება იმის შეხსენება, რომ შვილებს სიყვარულში უნდა გამოუტყდეს და სითბო აგრძნობინოს.

  • 12.ლომი (23 ივლისი - 22 აგვისტო)

ლომი დედა ძალიან ბავშვური და მხიარულია. ის ბავშვებთან ერთად ხშირად თამაშობს და მათ სასიამოვნო საჩუქრებით ანებივრებს. ლომი ეგოისტი ნიშანია, რის გამოც ის საკუთარ ინტერესებს ხშირად შვილების ინტერესებზე წინ აყენებს. რატომ იხდის ის ძვირადღირებულ წვეულებას, იმიტომ რომ შვილების სურვილებს ასრულებს, თუ იმიტომ, რომ სხვა დედებს საკუთარი უპირატესობა დაუმტკიცოს?! ლომს საკუთარი შვილები ძალიან უყვარს, თუმცა ნარცისისტული ახირებების გამო ზოგჯერ მათ ინტერესებს არ ითვალისწინებს. ლომი დედა სიამოვნებით გაეფლირტავება შვილის მასწავლებელს ბავშვის თანდასწრებით, თუნდაც ეს მის შვილს საერთოდ არ მოსწონდეს.

მომზადებულია yourtango.com-ის მიხედვით

თარგმნა ია ნაროუშვილმა


წაიკითხეთ სრულად