Baby Bag

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?
რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ნეიროფსიქოლოგი თათია მჭედლიშვილი.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ზოგადი სახელწოდებაა და ვლინდება ბაზისური აკადემიური საგნების წერის, კითხვისა და მათემატიკური უნარების ათვისების სირთულეში, რაც გამოწვეულია ინფორმაციის გადამუშავების სპეციფიკურობით. სხვადასხვა სტატისტიკის მიხედვით, მოსწავლეთა 5-15%-ს დასწავლის უნარის დარღვევა აქვს.
დისლექსია, იგივე კითხვის უნარის სპეციფიკური დარღვევა, ყველაზე ხშირად დიაგნოსტირებადი ფორმაა. სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს სიტყვის სწორად ამოკითხვაში, კითხვის ტემპსა და წაკითხულის გააზრებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი კითხვის დროს შეიძლება უშვებდეს შეცდომებს ასოების ან სიტყვის ამოკითხვაში, ვერ აერთიანებდეს მარცვლებს, კითხულობდეს ნელა ან ძალიან სწრაფად და მიხვედრით. წერის უნარის სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს მართლწერაში, გრამატიკასა და პუნქტუაციაში, ასევე, წერილობითი ფორმით აზრის ჩამოყალიბებასა და ნაწერის ორგანიზებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი შეიძლება ამატებდეს, ტოვებდეს, ანაცვლებდეს სიტყვაში ასოებს. ჰქონდეს ფურცელზე სივრცის დაცვის და ასოების მოხაზვის სირთულე. უშვებდეს ბევრ გრამატიკულ და პუნქტუაციურ შეცდომას, წინადადებების წყობა იყოს გაუმართავი, ნაწერში ნათლად არ იკითხებოდეს აზრი. მათემატიკური უნარების სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს რიცხვების მნიშვნელობის წვდომაში, არითმეტიკული ფაქტების დამახსოვრებაში, ანგარიშსა და მათემატიკური ცნებების საშუალებით მსჯელობაში. უფრო კონკრეტულად, ჰქონდეს რიცხვების და მათი ურთიერთმიმართებების გაგების სირთულე, ამოცანის ამოხსნისას ურევდეს მოქმედებების შესრულების თანმიმდევრობას.
- რა შეიძლება იყოს დასწავლის უნარის დარღვევის მიზეზი?
დასწავლის უნარის დარღვევა ნეიროგანვითარების დარღვევაა და საფუძვლად ცენტრალური ნერვული სისტემის ფუნქციონირების სპეციფიკური დეფიციტი უდევს. ამის გამომწვევი შეიძლება იყოს სხვადასხავა გენეტიკური, სამედიცინო და გარემო ფაქტორები.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევის ნიშნები?
- სწავლის სირთულეები, როგორც წესი, შესამჩნევი დაწყებით კლასებში ხდება, როდესაც მოსწავლეს მოეთხოვება აითვისოს ბაზისური აკადემიური უნარები. თუმცა, შესაძლოა თავიდანვე არ იყოს გამოხატული აკადემიური სირთულეები და თავი იჩინოს მოგვიანებით. დასწავლის უნარის დარღვევის მახასიათებლების გამოვლენა ასაკის მიხედვით განსხვავებულია. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი არ გამოხატავს ინტერესს ისეთი თამაშების მიმართ, რომლებიც მოითხოვს სიტყვების გამეორებას, არ აქვს ასაკის შესაბამისი ლექსიკური მარაგი, არ გამოთქვამს სიტყვებს სწორად, მაშინ როდესაც ეს ასაკობრივად უკვე მოეთხოვება, აქვს ფერების, ფორმების, საგნების დასახელების დამახსოვრების სირთულე, აქვს მითითების გაგების და შესრულების სირთულე. დაწყებით კლასებში აქვს ასოების დამახსოვრების და ამოკითხვის სირთულე, რის გამოც შეიძლება კითხვისას სიტყვაში ტოვებდეს, ანაცვლებდეს ასოებს, კითხულობდეს ნელა და ხარჯავდეს დიდ ძალისხმევას ან კითხულობდეს სწრაფად და მიხვედრით და შესაბამისად, უშვებდეს ბევრ შეცდომას. საუბრისას ჰქონდეს აზრის ჩამოყალიბების სირთულე, ჰქონდეს ასაკის შეუსაბამო, მწირი ლექსიკური მარაგი, ფაქტების დამახსოვრების, წერის, საათის ცნობის და დროის ორგანიზების სირთულე, თანატოლებთან შედარებით დიდ ძალისხმევას ხარჯავდეს სწავლის პროცესში და მიუხედავად ამისა, არ ჰქონდეს კარგი აკადემიური მოსწრება.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ დასწავლის უნარის დარღვევის დროს ინტელექტის მაჩვენებელი ძირითადად ნორმის ფარგლებშია, ამიტომ ხშირად აღნიშნული სპეციფიკური სირთულეების იდენტიფიცირება რთულდება.
- როდის უნდა მიმართონ სპეციალისტს?
- თუ ბავშვს აქვს აღნიშნული სირთულეები და სწავლების სხვადასხვა სტრატეგიის გამოყენების მიუხედავად სწავლაში არ შეიმჩნევა მნიშვნელოვანი პროგრესი, მიმართეთ კლინიკურ ნეიროფსიქოლოგს ან კლინიკურ ფსიქოლოგს. შეფასების პროცესში ასევე შეიძლება ჩაერთოს განათლების ფსიქოლოგი, ენისა და მეტყველების თერაპევტი და ოკუპაციური თერაპევტი.
- შესაძლებელია თუ არა სპეციალისტის დროული ჩარევის შედეგად ეს პრობლემა სრულიად მოგვარდეს?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ქრონიკული მდგომარეობაა, თუმცა ადრეული შეფასების და ინტერვენციის შედეგად, ადამიანები აღწევენ მნიშვნელოვან წარმატებას. სწავლება ეფუძნება უშუალოდ სუსტი უნარების გავარჯიშებას და ძლიერი მხარეების გამოყენებით სწავლებას. 
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

​„თუ ბედავ სწავლებას, თავადაც არასდროს შეწყვიტო სწავლა“ - პედაგოგების მოხალისეობრივი შრომა პანდემიის პირობებში

​„თუ ბედავ სწავლებას, თავადაც არასდროს შეწყვიტო სწავლა“ - პედაგოგების მოხალისეობრივი შრომა პანდემიის პირობებში

„მოტივირებულ პედაგოგთა კლუბი“, რომელიც სოციალურ ქსელში, Facebook-ზე შეიქმნა, ინფორმაციული და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების პედაგოგების - ნატალია თურქაძისა და მზია კახაძის მიერ, 24 ათასზე მეტ პედაგოგს აერთიანებს. ჯგუფის ერთ-ერთი მთავარი მიზანია, დაეხმაროს პედაგოგებს, გაუმკლავდნენ იმ გამოწვევებს, რომელსაც „მასწავლებლის საქმიანობის დაწყების, პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის სქემა“ სთავაზობს, განვითარდეს პედაგოგებს შორის თანამშრომლობითი გარემო და გაუმჯობესდეს მოსწავლეთა აკადემიური შედეგები.

  

ჯგუფის ერთ-ერთმა ხელმძღვანელმა ნატალია თურქაძემ ჩვენთან ისაუბრა იმ გამოწვევებზე, რომელთა წინაშეც აღმოჩდნენ პანდემიის პერიოდში:

„მოგეხსენებათ, პანდემიამ ახალი გამოწვევების წინაშე დაგვაყენა. ჩვენ, პედაგოგებს გამუდმებით გვიწევს ახალ-ახალი უნარ-ჩვევების გამომუშავება, სხვადასხვა პლატფორმის ათვისება სასწავლო რესურსების მოსამზადებლად. ჯონ კოტონ დანას გამონათქვამი - „თუ ბედავ სწავლებას, თავადაც არასდროს შეწყვიტო სწავლა“ ჩვენი ჯგუფის დევიზია და ჩვენც ვიზიარებთ ამ მოსაზრებას. ვფიქრობთ, სწორედ ამიტომ არის მნიშვნელოვანი ისეთი ურთიერთობების განვითარება, რაც ხელს შეუწყობს მასწავლებლებს შორის თანამშრომლობის განვითარებას, რომელიც ზრდის პედაგოგის პროფესიული განვითარების ტემპს, თავის მხრივ კი, ეს იმას ნიშნავს, რომ სკოლა იღებს მაღალკვალიფიციურ მასწავლებელს, რაც პირდაპირ კავშირშია მოსწავლის დადებით აკადემიურ შედეგთან.

მეგობრები ერთმანეთთან საუბრისას ხშირად ვიხსენებთ რონალდ ბარტის სიტყვებს, რომელიც თანამშრომლობის საჭიროებას შემდეგნაირად აფასებს: „საინტერესოა, რამდენი ბავშვის ცხოვრებას გავხდით წარმატებულს, თუ მასწავლებლები ერთმანეთს გავუზიარებდით იმას, რაც ვიცით“. სწორედ, ამიტომ ქალბატონ მზიასთან ერთად მოვიდა იდეა - ჩვენი კოლეგებისთვის შეგვეთავაზებინა ტრენინგები, ვებინარები და შეხვედრები სხვადასხვა თემაზე. ამისათვის Teams-ში შეიქმნა იგივე დასახელების ჯგუფი, სადაც ძალიან სწრაფად მოხდა პედაგოგების გაწევრიანება და ნოემბრის თვიდან ჯგუფმა ინტენსიურად დაიწყო შეხვედრების განხორციელება. დღემდე ჩატარებული გვაქვს 15 შეხვედრა სხვადასხვა თემაზე, სადაც ერთმანეთს ვუზიარებთ პროფესიულ გამოცდილებას. დაინტერესება იმდენად დიდია, რომ თავდაპირველად პირველივე კვირას მოგვიწია 3-4 შეხვედრის ჩატარება. ჩვენი ჯგუფის მეშვეობით ჩავატარეთ გამოკითხვები, თუ რომელ თემებზე სურდათ პედაგოგებს ტრენინგები. თითოეული მასწავლებელი დაინტერესებულია, რაც შეიძლება მეტად დაეუფლოს ახალ ტექნოლოგიებს, გაიგოს მეტი და სიახლეები დანერგოს თავის პრაქტიკაში, რაც მიმართულია სწავლებისა და კლასის მართვის სტრატეგიების გაუმჯობესებისკენ. ჩვენი მიზანიც ეს არის - კოლეგათა თანამშრომლობა მხოლოდ შეხვედრების დონეზე არ დარჩეს და იგი გაგრძელდეს საკლასო ოთახებსა (იმედია, მალე დავბრუნდებით) და ყოველდღიურ სამუშაო პროცესში,“ - აღნიშნა ნატალია თურქაძემ.

მისივე თქმით, მომავალშიც ბევრ სიახლეს შესთავაზებენ კოლეგებს:

„პედაგოგისთვის მნიშვნელოვანია პროფესიული ქცევა და პროფესიულ განვითარებაზე მუდმივი ზრუნვა. ყველას მოგეხსენებათ, რომ პირველ მათგანს არეგულირებს „მასწავლებლის ეთიკის კოდექსი“. რაც შეეხება პროფესიულ განვითარებაზე ზრუნვას, იგი გულისხმობს პედაგოგიური პრაქტიკის გაუმჯობესებისკენ მუდმივ სწრაფვას, რომელიც ჯანსაღი, კოლაბორაციული თანამშრომლობით მიიღწევა.

აღსანიშნავია ის, რომ შეხვედრების განხორციელებაში სრულად უფასოდ, დიდი დახმარება გაგვიწია სხვადასხვა ტრენერმა და ორგანიზაციამ, რიგითმა პედაგოგებმა. ამისათვის კიდევ ერთხელ გამოვხატავთ უდიდეს მადლიერებას და პატივისცემას მათ მიმართ.

ახალი წლიდან კვლავ ვგეგმავთ მუშაობის გაგრძელებას ამ მიმართულებით და ბევრ სიახლეს შევთავაზებთ ჩვენს კოლეგებს. ბედნიერ შობა-ახალ წელს გისურვებთ, ჯანმრთელობას, სიახარულს, წარმატებას და უფლის წყალობას,“ - აღნიშნა ნატალია თურქაძემ.

წაიკითხეთ სრულად