Baby Bag

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?
რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ნეიროფსიქოლოგი თათია მჭედლიშვილი.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ზოგადი სახელწოდებაა და ვლინდება ბაზისური აკადემიური საგნების წერის, კითხვისა და მათემატიკური უნარების ათვისების სირთულეში, რაც გამოწვეულია ინფორმაციის გადამუშავების სპეციფიკურობით. სხვადასხვა სტატისტიკის მიხედვით, მოსწავლეთა 5-15%-ს დასწავლის უნარის დარღვევა აქვს.
დისლექსია, იგივე კითხვის უნარის სპეციფიკური დარღვევა, ყველაზე ხშირად დიაგნოსტირებადი ფორმაა. სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს სიტყვის სწორად ამოკითხვაში, კითხვის ტემპსა და წაკითხულის გააზრებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი კითხვის დროს შეიძლება უშვებდეს შეცდომებს ასოების ან სიტყვის ამოკითხვაში, ვერ აერთიანებდეს მარცვლებს, კითხულობდეს ნელა ან ძალიან სწრაფად და მიხვედრით. წერის უნარის სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს მართლწერაში, გრამატიკასა და პუნქტუაციაში, ასევე, წერილობითი ფორმით აზრის ჩამოყალიბებასა და ნაწერის ორგანიზებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი შეიძლება ამატებდეს, ტოვებდეს, ანაცვლებდეს სიტყვაში ასოებს. ჰქონდეს ფურცელზე სივრცის დაცვის და ასოების მოხაზვის სირთულე. უშვებდეს ბევრ გრამატიკულ და პუნქტუაციურ შეცდომას, წინადადებების წყობა იყოს გაუმართავი, ნაწერში ნათლად არ იკითხებოდეს აზრი. მათემატიკური უნარების სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს რიცხვების მნიშვნელობის წვდომაში, არითმეტიკული ფაქტების დამახსოვრებაში, ანგარიშსა და მათემატიკური ცნებების საშუალებით მსჯელობაში. უფრო კონკრეტულად, ჰქონდეს რიცხვების და მათი ურთიერთმიმართებების გაგების სირთულე, ამოცანის ამოხსნისას ურევდეს მოქმედებების შესრულების თანმიმდევრობას.
- რა შეიძლება იყოს დასწავლის უნარის დარღვევის მიზეზი?
დასწავლის უნარის დარღვევა ნეიროგანვითარების დარღვევაა და საფუძვლად ცენტრალური ნერვული სისტემის ფუნქციონირების სპეციფიკური დეფიციტი უდევს. ამის გამომწვევი შეიძლება იყოს სხვადასხავა გენეტიკური, სამედიცინო და გარემო ფაქტორები.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევის ნიშნები?
- სწავლის სირთულეები, როგორც წესი, შესამჩნევი დაწყებით კლასებში ხდება, როდესაც მოსწავლეს მოეთხოვება აითვისოს ბაზისური აკადემიური უნარები. თუმცა, შესაძლოა თავიდანვე არ იყოს გამოხატული აკადემიური სირთულეები და თავი იჩინოს მოგვიანებით. დასწავლის უნარის დარღვევის მახასიათებლების გამოვლენა ასაკის მიხედვით განსხვავებულია. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი არ გამოხატავს ინტერესს ისეთი თამაშების მიმართ, რომლებიც მოითხოვს სიტყვების გამეორებას, არ აქვს ასაკის შესაბამისი ლექსიკური მარაგი, არ გამოთქვამს სიტყვებს სწორად, მაშინ როდესაც ეს ასაკობრივად უკვე მოეთხოვება, აქვს ფერების, ფორმების, საგნების დასახელების დამახსოვრების სირთულე, აქვს მითითების გაგების და შესრულების სირთულე. დაწყებით კლასებში აქვს ასოების დამახსოვრების და ამოკითხვის სირთულე, რის გამოც შეიძლება კითხვისას სიტყვაში ტოვებდეს, ანაცვლებდეს ასოებს, კითხულობდეს ნელა და ხარჯავდეს დიდ ძალისხმევას ან კითხულობდეს სწრაფად და მიხვედრით და შესაბამისად, უშვებდეს ბევრ შეცდომას. საუბრისას ჰქონდეს აზრის ჩამოყალიბების სირთულე, ჰქონდეს ასაკის შეუსაბამო, მწირი ლექსიკური მარაგი, ფაქტების დამახსოვრების, წერის, საათის ცნობის და დროის ორგანიზების სირთულე, თანატოლებთან შედარებით დიდ ძალისხმევას ხარჯავდეს სწავლის პროცესში და მიუხედავად ამისა, არ ჰქონდეს კარგი აკადემიური მოსწრება.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ დასწავლის უნარის დარღვევის დროს ინტელექტის მაჩვენებელი ძირითადად ნორმის ფარგლებშია, ამიტომ ხშირად აღნიშნული სპეციფიკური სირთულეების იდენტიფიცირება რთულდება.
- როდის უნდა მიმართონ სპეციალისტს?
- თუ ბავშვს აქვს აღნიშნული სირთულეები და სწავლების სხვადასხვა სტრატეგიის გამოყენების მიუხედავად სწავლაში არ შეიმჩნევა მნიშვნელოვანი პროგრესი, მიმართეთ კლინიკურ ნეიროფსიქოლოგს ან კლინიკურ ფსიქოლოგს. შეფასების პროცესში ასევე შეიძლება ჩაერთოს განათლების ფსიქოლოგი, ენისა და მეტყველების თერაპევტი და ოკუპაციური თერაპევტი.
- შესაძლებელია თუ არა სპეციალისტის დროული ჩარევის შედეგად ეს პრობლემა სრულიად მოგვარდეს?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ქრონიკული მდგომარეობაა, თუმცა ადრეული შეფასების და ინტერვენციის შედეგად, ადამიანები აღწევენ მნიშვნელოვან წარმატებას. სწავლება ეფუძნება უშუალოდ სუსტი უნარების გავარჯიშებას და ძლიერი მხარეების გამოყენებით სწავლებას. 
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ძიძა არ მყავდა, იმიტომ, რომ არ მინდოდა, ბავშვი გაჩენის დღიდან ყველგან ჩემთან ერთად იყო, ძიძის გარეშე,“ - რუსკა მაყაშვილი

მსახიობი რუსკა მაყაშვილი გადაცემაში „იმედის დღე“ ოჯახური ცხოვრების შესახებ საუბრობს:

„დილის რუტინა ძალიან მარტივი მაქვს. ჩემი დილის, შუადღის, საღამოს რუტინა არის ილია. ილია უთენია იღვიძებს და იწყება მისი დილის რუტინა, შესაბამისად ჩემი დილის რუტინა ილიაა. ბავშვი ყველაფრის საშუალებას მაძლევს. თავიდანვე, რომ გავაჩინე, რეპეტიციაზეც იჯდა ჩემთან, სანდროს მოჰყავდა, როდესაც ბუნებრივ კვებაზე მყავდა. მაცივარი გადავსებული მქონდა ჩემი გაყინული რძეებით. რეპეტიციებს შორის შუალედში ვაჭმევდი, მერე გახმოვანებაზე მიმყავდა. ძალიან მშვიდად იჯდა ხოლმე ხმის რეჟისორის კალთაში. გაჩენის დღიდან ყველგან დამყავდა. არ ჩავკეტე, როგორც კეტავენ ხოლმე ბავშვებს, რომ არავინ მიეკაროს, არავინ დაასუნთქოს. კენგურუში ჩავსვი და ასე დავატარებდი ყველგან. მეუბნებოდნენ, არ შეიძლებაო, მაინც ჩავსვი ჩვილი ბავშვი კენგურუში. ილია ყველგან ჩემთან ერთად იყო, ძიძის გარეშე. ამიტომაც არის, რომ ჩემი შვილი თავს ყველგან კარგად გრძნობს. ძიძა არ მყავდა, იმიტომ, რომ არ მინდოდა. ახლა რთული პერიოდია ჩემთვის. ბავშვი ცოტა გაცელქებულია. თავიდან იყო კომფორტი.“

რუსკას თქმით, მას მეუღლესთან და ბავშვთან ერთად მარტო ცხოვრება არ შეუძლია და სანდროს მშობლებთან ერთად ცხოვრობს:

„ოჯახური იდილია არის, როდესაც ყველა ერთად ვართ სახლში. მე მიყვარს ხალხმრავლობა. არ შემიძლია მარტო მეუღლესთან და ბავშვთან ერთად ცხოვრება, შეიძლება, გული გამისკდეს. მიყვარს, როდესაც ბებიები-ბაბუები, ყველანი არიან სახლში. მე ასე გავიზარდე. ჩვენთან სახლის კარი სულ ღია იყო და ყველა ჩვენთან იყო, ვისაც უნდოდა. როდესაც დადგა დრო, რომ გვეფიქრა ცალკე ცხოვრებაზე, ჩემს მეუღლეს ვეუბნებოდი, რომ არა, არ შემიძლია, გავგიჟდები. ოჯახური იდილიაა, როდესაც მე, სანდრო, ილია, ბებია და ბაბუა, ყველანი ვართ ერთად. ჩვენ ვცხოვრობთ სანდროს მშობლებთან ერთად. ჩვენი სახლი დიდია, ორსართულიანი. თუ განმარტოვება მომინდება, განვმარტოვდები გადასარევად. გამიმართლა, რომ მაკოც და მერაბიც ფანტასტიურები არიან. დედამთილ-მამამთილად ვერც აღვიქვამ. მაკოს და მერაბს ვეძახი. როგორც შვილი ისე მიმიღეს და მეც ისე მივიღე, როგორც მშობლები. არანაირი დისკომფორტი არ მაქვს. შევედი, „აქანა დავდგამ სტენკას“ მსგავსად, სახლში ხალათითაც ვტანტალებ, აბსოლუტური კომფორტი მაქვს.“

„რა თქმა უნდა, ილიას ბებიებთან და ბაბუებთან უნდა ჰქონდეს თავისი ურთიერთობა, მაგრამ დომინანტი მაინც მე ვარ. დედა დედობს, ბებია ბებიობს და ბაბუაც ბაბუაა, მაგრამ მთავარ გადაწყვეტილებებს მაინც მე ვიღებ. როდესაც ბავშვს ბებიას ან ბაბუას ვუტოვებ, მათი ნებაა, რაც უნდათ, ის გადაწყვიტონ, მაგრამ ისეთს არაფერს აკეთებენ, რომ არ მომეწონოს, პირიქით. ეს დიდი კომფორტია. ილიას ძალიან გაუმართლა ბებიებსა და ბაბუებში. ჩემი მეგობრების პრობლემებს რომ ვისმენ, ღმერთის მადლიერი ვარ, რომ ასე გამიმართლა. მე არ ვარ მარტივი ხასიათის, პირიქით, ძალიან რთული ხასიათი მაქვს სახლში, მაგრამ მიმიღეს და ვუყვარვარ ისეთი, როგორიც ვარ, რაც დიდი კომფორტია,“ - აღნიშნავს რუსკა მაყაშვილი. 

წაიკითხეთ სრულად