Baby Bag

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?

რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?
რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა და რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი? - ამ თემაზე ​MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ნეიროფსიქოლოგი თათია მჭედლიშვილი.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევა?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ზოგადი სახელწოდებაა და ვლინდება ბაზისური აკადემიური საგნების წერის, კითხვისა და მათემატიკური უნარების ათვისების სირთულეში, რაც გამოწვეულია ინფორმაციის გადამუშავების სპეციფიკურობით. სხვადასხვა სტატისტიკის მიხედვით, მოსწავლეთა 5-15%-ს დასწავლის უნარის დარღვევა აქვს.
დისლექსია, იგივე კითხვის უნარის სპეციფიკური დარღვევა, ყველაზე ხშირად დიაგნოსტირებადი ფორმაა. სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს სიტყვის სწორად ამოკითხვაში, კითხვის ტემპსა და წაკითხულის გააზრებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი კითხვის დროს შეიძლება უშვებდეს შეცდომებს ასოების ან სიტყვის ამოკითხვაში, ვერ აერთიანებდეს მარცვლებს, კითხულობდეს ნელა ან ძალიან სწრაფად და მიხვედრით. წერის უნარის სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს მართლწერაში, გრამატიკასა და პუნქტუაციაში, ასევე, წერილობითი ფორმით აზრის ჩამოყალიბებასა და ნაწერის ორგანიზებაში. უფრო კონკრეტულად, ბავშვი შეიძლება ამატებდეს, ტოვებდეს, ანაცვლებდეს სიტყვაში ასოებს. ჰქონდეს ფურცელზე სივრცის დაცვის და ასოების მოხაზვის სირთულე. უშვებდეს ბევრ გრამატიკულ და პუნქტუაციურ შეცდომას, წინადადებების წყობა იყოს გაუმართავი, ნაწერში ნათლად არ იკითხებოდეს აზრი. მათემატიკური უნარების სპეციფიკური დარღვევის დროს სირთულეები შეიძლება ვლინდებოდეს რიცხვების მნიშვნელობის წვდომაში, არითმეტიკული ფაქტების დამახსოვრებაში, ანგარიშსა და მათემატიკური ცნებების საშუალებით მსჯელობაში. უფრო კონკრეტულად, ჰქონდეს რიცხვების და მათი ურთიერთმიმართებების გაგების სირთულე, ამოცანის ამოხსნისას ურევდეს მოქმედებების შესრულების თანმიმდევრობას.
- რა შეიძლება იყოს დასწავლის უნარის დარღვევის მიზეზი?
დასწავლის უნარის დარღვევა ნეიროგანვითარების დარღვევაა და საფუძვლად ცენტრალური ნერვული სისტემის ფუნქციონირების სპეციფიკური დეფიციტი უდევს. ამის გამომწვევი შეიძლება იყოს სხვადასხავა გენეტიკური, სამედიცინო და გარემო ფაქტორები.
- რა არის დასწავლის უნარის დარღვევის ნიშნები?
- სწავლის სირთულეები, როგორც წესი, შესამჩნევი დაწყებით კლასებში ხდება, როდესაც მოსწავლეს მოეთხოვება აითვისოს ბაზისური აკადემიური უნარები. თუმცა, შესაძლოა თავიდანვე არ იყოს გამოხატული აკადემიური სირთულეები და თავი იჩინოს მოგვიანებით. დასწავლის უნარის დარღვევის მახასიათებლების გამოვლენა ასაკის მიხედვით განსხვავებულია. სკოლამდელ ასაკში ბავშვი არ გამოხატავს ინტერესს ისეთი თამაშების მიმართ, რომლებიც მოითხოვს სიტყვების გამეორებას, არ აქვს ასაკის შესაბამისი ლექსიკური მარაგი, არ გამოთქვამს სიტყვებს სწორად, მაშინ როდესაც ეს ასაკობრივად უკვე მოეთხოვება, აქვს ფერების, ფორმების, საგნების დასახელების დამახსოვრების სირთულე, აქვს მითითების გაგების და შესრულების სირთულე. დაწყებით კლასებში აქვს ასოების დამახსოვრების და ამოკითხვის სირთულე, რის გამოც შეიძლება კითხვისას სიტყვაში ტოვებდეს, ანაცვლებდეს ასოებს, კითხულობდეს ნელა და ხარჯავდეს დიდ ძალისხმევას ან კითხულობდეს სწრაფად და მიხვედრით და შესაბამისად, უშვებდეს ბევრ შეცდომას. საუბრისას ჰქონდეს აზრის ჩამოყალიბების სირთულე, ჰქონდეს ასაკის შეუსაბამო, მწირი ლექსიკური მარაგი, ფაქტების დამახსოვრების, წერის, საათის ცნობის და დროის ორგანიზების სირთულე, თანატოლებთან შედარებით დიდ ძალისხმევას ხარჯავდეს სწავლის პროცესში და მიუხედავად ამისა, არ ჰქონდეს კარგი აკადემიური მოსწრება.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ დასწავლის უნარის დარღვევის დროს ინტელექტის მაჩვენებელი ძირითადად ნორმის ფარგლებშია, ამიტომ ხშირად აღნიშნული სპეციფიკური სირთულეების იდენტიფიცირება რთულდება.
- როდის უნდა მიმართონ სპეციალისტს?
- თუ ბავშვს აქვს აღნიშნული სირთულეები და სწავლების სხვადასხვა სტრატეგიის გამოყენების მიუხედავად სწავლაში არ შეიმჩნევა მნიშვნელოვანი პროგრესი, მიმართეთ კლინიკურ ნეიროფსიქოლოგს ან კლინიკურ ფსიქოლოგს. შეფასების პროცესში ასევე შეიძლება ჩაერთოს განათლების ფსიქოლოგი, ენისა და მეტყველების თერაპევტი და ოკუპაციური თერაპევტი.
- შესაძლებელია თუ არა სპეციალისტის დროული ჩარევის შედეგად ეს პრობლემა სრულიად მოგვარდეს?
- დასწავლის უნარის დარღვევა ქრონიკული მდგომარეობაა, თუმცა ადრეული შეფასების და ინტერვენციის შედეგად, ადამიანები აღწევენ მნიშვნელოვან წარმატებას. სწავლება ეფუძნება უშუალოდ სუსტი უნარების გავარჯიშებას და ძლიერი მხარეების გამოყენებით სწავლებას. 
ესაუბრა მარიამ ჩოქური

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ცნობილი გახდა, რომ გამოცდები არ ჩატარდება შემოდგომაზე და იგეგმება მისი გადატანა 2021 წლისთვის“ - პედაგოგთა პროფკავშირის პრეზიდენტის განცხადება

„ცნობილი გახდა, რომ გამოცდები არ ჩატარდება შემოდგომაზე და იგეგმება მისი გადატანა 2021 წლისთვის“ - პედაგოგთა პროფკავშირის პრეზიდენტის განცხადება

საქართველოს პედაგოგთა და მეცნიერთა თავისუფალი პროფკავშირის პრეზიდენტი, მაია კობახიძე მასწავლებელთა გამოცდებთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს. როგორც განცხადებაშია აღნიშნული, კულუარული ინფორმაციებით ცნობილი გახდა, რომ გამოცდები არ ჩატარდება შემოდგომაზე და იგეგმება მისი გადატანა 2021 წლისთვის. გთავაზობთ პროფკავშირებით განცხადებას:

​„ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლების 4 700-მდე მასწავლებელი ელოდება პროფესიული და საგნობრივი გამოცდების თარიღის განსაზღვრას. „მასწავლებელთა პროფესიული განვითარებისა და კარიერული წინსვლის“ სქემაში შესული ცვლილებების თანახმად, იმ პრაქტიკოს მასწავლებელს, რომელიც 2020 წლის 1-ლი თებერვლიდან 2020 წლის 30 აპრილის ჩათვლით დარეგისტრირდა მასწავლებლის გამოცდაზე, ჰქონდა უფლება, აემაღლებინა მასწავლებლის სტატუსი 2020 წლის შემოდგომაზე. მასწავლებელთა ინტერესების და პროფესიული უფლებების გათვალისწინებით მიღებული ამ გადაწყეტილების შესრულება ჭიანურდება, რის გამოც სისტემაში მოქმედი, უკვე სტატუსშეწყვეტილი 4 700-მდე მასწავლებელი მოლოდინის რეჟიმშია. ისინი ზარალდებიან ფსიქოლოგიურად და მატერიალურად, ალბათ, რაც მთავარია კარგავენ ნდობას განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროსა და მთლიანად რეფორმის მიმართ. სამინისტროს ყველა დონის გადაწყვეტილების მიმღებებთან ჩვენი არაერთგზის მცდელობის მიუხედავად, დღემდე ვერ შევძელით გაგვერკვია გამოცდების ჩატარების კონკრეტული თარიღი. დაპირება იყო გამოცდები ჩატარდებოდა ტრადიციულად ზაფხულში, რომელიც არ ჩატარდა და გადატანილი იქნა შემოდგომაზე. კულუარული ინფორმაციებით ცნობილი გახდა, რომ გამოცდები არ ჩატარდება არც შემოდგომაზე. იგეგმება მისი გადატანა 2021 წლისთვის. ყოველივე ამის მიზეზია გამოცდებისა და შეფასების ეროვნული ცენტრის დირექტორის პოზიცია, რომელმაც ზაფხულში დაგეგმილი გამოცდების გადატანა მოითხოვა იმ მოტივით, რომ ვერ ასწრებდა პრაქტიკოსი პედაგოგების გამოცდების ჩატარებას, ეროვნული და მასწავლებლობის მაძიებლების გამოცდების პარალელურად. გაურკვეველი მოტივით, მანვე განაცხადა უარი შემოდგომაზე დაგეგმილი გამოცდების ჩატარებაზე.

მივმართავთ ქალბატონ სოფიო გორგოძეს, გამოცდების მომლოდინე 4 700-მდე პედაგოგს და მთლიანად საზაოგადოებას განგვიმარტოს:

1. რა ობიექტური მიზეზებით არის გამოწვეული ზაფხულში დაგეგმილი გამოცდების გადადება შემოდგომისათვის და შემოდგომაზე დაგეგმილი გამოცდების - 2021 წლისათვის, მაშინ, როდესაც გამოცდებისა და შეფასების ეროვნული ცენტრის არსებობისა და რეფორმის მიმდინარეობის პროცესში, მასწავლებელთა გამოცდები ტარდებოდა ყოველთვის დაგეგმილ დროს - ზაფხულში, მაგალითისთვის, 2016-2017 წლებში მასწავლებელთა გამოცდები ჩატარდა ორჯერ, ზაფხულშიც და ზამთრის პერიოდშიც. ამ ყველაფრის მიზეზად კორონავირუსის დასახელება მიუღებელია.

2. საინტერესოა, აქვს თუ არა გააზრებული გამოცდებისა და შეფასების ეროვნულ ცენტრს, გამოცდების გადატანით, რა დისკომფორტს უქმნის გამოცდების მომლოდინე მასწავლებლებს და საერთოდ პედაგოგიურ კოლექტივებს;

3. იცის თუ არა, ქალბატონმა სოფიო გორგოძემ, რომ ზაფხულის გამოცდების გადადების გამო, ახალი სასწავლო წლის დაწყებამდე, 4 700-მდე პედაგოგს შეუჩერდა სტატუსი და ისინი, დღეს, დროებითი ხელშკრულების საფუძველზე აგრძელებენ მუშაობას. მისმა ასეთმა გადაწყვეტილებამ უხეშად დაარღვია პედაგოგთა პროფესიული და შრომითი უფლებები, რომ აღარაფერი ვთქვათ კარიერული წინსვლისა და მატერიალური პირობების გაუმჯობესების შეფერხებაზე.

დაგეგმილ დროს - ზაფხულში რომ ჩატარებულიყო გამოცდები, წარმატებული შედეგების მქონე მასწავლებლები მიიღებდნენ უფროსის სტატუსს და სტატუსის დანამატს, 470 ლარის ოდენობით.

ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც ქალბატონი სოფიო გორგოძე იგნორირებას უკეთებს პედაგოგთა ინტერესებს. მსოფლიო პანდემიის პირობებში, გამოცდებზე გასვლის მსურველ პრაქტიკოს მასწავლებელთა ნაწილმა, სხვადასხვა ტექნიკური და ობიექტური მიზეზით, ვერ გაიარა ონლაინ რეგისტრაცია, მიმდინარე წლის მარტსა და აპრილში, კარანტინის პერიოდში. ჩვენი მიმართვის საფუძველზე, სამინისტროს ხელმძღვანელობამ გამოთქვა მზაობა მასწავლებელთა გამოცდებზე დამატებითი რეგისტრაციის გამოცხადების თაობაზე. როგორც ჩვენთვის ცნობილია, ამ შემთხვევაშიც, დამატებითი რეგისტრაციის გამოცხადების წინააღმდეგი წავიდა ქალბატონი სოფიო გორგოძე. შედეგად, 1 570 მასწავლებელთან შეწყდა შრომითი ხელშეკრულება, მაშინ, როდესაც საქართველოს ზოგადსაგანმანათლებლო სისტემაში მასწავლებლის დეფიციტია.

ჩვენთვის გაუგებარია განათლების სამინისტროს ხელმძღვანელების პოზიცია, მიუხედავად იმისა, რომ მიღებული აქვთ პედაგოგთა სასარგებლოდ, მათი მხარდამჭერი გადაწყვეტილებები, კერძოდ, შეტანილია ცვლილებები სქემაში პრაქტიკოსი მასწავლებლებისათავის დამატებითი ვადების განსაზღვრის თაობაზე, რატომ ეთანხმება, უკრიტიკოდ და პრობლემის შესწავლის გარეშე, გამოცდებისა და შეფასების ეროვნული ცენტრის გადაწყვეტილებას, რითაც, როგორც უკვე აღვნიშნე, ზარალდებიან სკოლები და მასწავლებლები.

იმედს გამოვთქვამთ, ქალბატონი სოფიო გორგოძე და განათლების სამინისტროს ხელმძღვანელები გააკეთებენ სათანადო განმარტებებს შექმნილ მდომარეობასთან დაკავშირებით.

ამ წერილის გამოქვეყნების შემდეგ, თუ არ დადასტურდება კულუარული ინფორმაცია შემოდგომის გამოცდების გადადების შესახებ და თუ დაინიშნება გამოცდები შემოდგომაზე, მაშინ, მზად ვარ საჯაროდ მოვიხადო ბოდიში პედაგოგთა ინტერესებიდან გამომდინარე,“ - აღნიშნულია განცხადებაში.

წაიკითხეთ სრულად