რა ფსიქოლოგიური პრობლემები შეიძლება შეუქმნას ბავშვს მშობლების მიერ ყურადღების არასწორად გადანაწილებამ ორი ან მეტი შვილის შემთხვევაში? ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა ფსიქოლოგი, ბავშვთა ადრეული განვითარების სპეციალისტი, მარი ჯოხარიძე.
მარი ჯოხარიძე: ბავშვობა ადამიანის ცხოვრებაში უმნიშვნელოვანესი პერიოდია. ამ დროს უყალიბდება ადამიანს წარმოდგენები, დამოკიდებულებები საკუთარი თავის, გარშემომყოფების, მოვლენების მიმართ. გარემო დიდ ზეგავლენას ახდენს ბავშვის არა მხოლოდ აწმყოზე, არამედ მის მომავალზეც. თუ ისეთ გარემოში იზრდება, სადაც გრძნობს გულგრილობას, თავს უმნიშვნელოდ თვლის, მშობლები ადარებენ დას ან ძმას, უმეტესად რომელიმე ერთი შვილის ინტერესებს ითვალისწინებენ, ხშირად აკრიტიკებენ, არ უთმობენ დროს, რომელშიც მთავარი ხანგრძლივობა კი არა, ხარისხია, მაში ნ ადამიანს ბავშვობაშიც და ხშირად, ზრდასრულ ასაკშიც დაბალი თვითშეფასება აქვს, პრობლემები ურთიერთობებში, უჭირს რეალიზება, საკუთარი რესურსების მობილიზება და იტანჯება დეპრესიით.
ხშირად მშობლებს ჰგონიათ, რომ მთავარია, დიდი დრო გაატარონ ბავშვთან და ყველაზე დიდ გამოწვევად სწორედ დროის ხანგრძლივობა მიაჩნიათ. სინამდვილეში, მთავარია, როგორ ვიყენებთ ამ დროს. შეიძლება მთელი დღე ბავშვთან გავატაროთ ფიზიკურად, მაგრამ მასთან არ გვქონდეს კომუნიკაცია, არ ვეთამაშოთ, არ გავუზიაროთ ემოციები და შემოვიფარგლოთ მხოლოდ მოკლე ინსტრუქციებით, შენიშვნებით, ან პირიქით, მხოლოდ ნახევარი საათი გავატაროთ ბავშვთან, მაგრამ ამ დროის განმავლობაში მთელი ჩვენი ყურადღება ეთმობოდეს მას, ვეთამაშოთ, ვესაუბროთ, მოვუსმინოთ, მოვეფეროთ. აქტივობები დამოკიდებულია ბავშვის ასაკსა და განვითარებაზე, მთავარია, პროდუქტიულად ავითვისოთ ბავშვთან გატარებული დრო.
- რას უნდა მიაქციონ ყურადღება მშობლებმა?
- მაგალითად, თუ მშობელს ჰყავს ორი შვილი, 10 წლის და 5 თვის, აქ ხომ ბუნებრივია, დრო თანაბრად ვერ გადანაწილდება, ახალშობილს სჭირდება გამუდმებითი მოვლა და მეთვალყურეობა, მშობლები ასეთ დროს დაღლილები და დაძაბულები არიან, თან ნერვიულობენ, რომ უყურადღებოდ არ დარჩეთ უფროსი შვილი. მშობლებმა ყურადღება უნდა გაამახვილონ იმაზე, თუ რას აკეთებენ მაშინ, როდესაც უფროს შვილთან ერთად არიან. დაინტერესდნენ მისი ფიქრებით, ემოციებით, ესაუბრონ არა მხოლოდ იმაზე, თუ რა აქვს ბავშვს სამეცადინო, არამედ იმაზე, თუ როგორი დღე ჰქონდა, რას გრძნობს, გაუზიარონ საკუთარი ემოციებიც. ხშირად რთულ ქვევას სწორედ მშობლების ყურადღების მისაქცევად ავლენენ ბავშვები. მშობლებს ვურჩევ, რომ თუნდაც 10 წუთი დაუთმონ თითოეულ ბავშვს ინდივიდუალურად ისე, რომ პატარამ იგრძნოს მშობლების ყურადღება მხოლოდ მისკენ არის მიმართული.
- აღზრდის მეთოდებზეც რომ ვისაუბროთ. რას ურჩევდით მშობლებს?
- ბავშვების აღზრდისას, პირველ რიგში, უნდა გავაცნობიეროთ, რომ ყველა ბავშვი არის უნიკალური, განსხვავებული, ამიტომ არ შეიძლება მათი ერთმანეთთან შედარება. ხშირად მსმენია, როცა მშობელი ამბობს: „შენი და ისეთი მშვიდი ბავშვია და შენ ვის დაემსგავსე ასეთი მოუსვენარი?“, ან: „შენი ძმა ისე კარგად სწავლობს მათემატიკას და შენ რა გჭირს?“ მშობელი ასეთი საქციელით არა მხოლოდ ბავშვის თვითშეფასებაზე ახდენს უარყოფით გავლენას, არამედ ბავშვს თავის დას ან ძმას ისე ანახებს, როგორც მის კონკურენტს, რომელსაც უნდა შეეჯიბროს, გაუტოლდეს ან აჯობოს, დაამარცხოს. ხშირად ეს ქმნის კონფლიქტს არა მხოლოდ ბავშვობის ასაკში, არამედ ზრდასრულ ასაკშიც გრძელდება.
მშობლებს ვურჩევ, ხშირად მისცენ შვილებს ერთობლივი დავალებები. მაგალითად, დახმარება სადილის მომზადების დროს, სახლის დალაგების, ტანსაცმლის გარეცხვის, პროდუქტების დახარისხების დროს. მოუსმინონ ბავშვებს, გაითვალისწინონ მათი ინტერესები და შესაძლებლობები და ამის მიხედვით გადაანაწილონ როლები და ფუნქციები.
მშობლებს ვურჩევ, ხშირად მისცენ შვილებს ერთობლივი დავალებები. მაგალითად, დახმარება სადილის მომზადების დროს, სახლის დალაგების, ტანსაცმლის გარეცხვის, პროდუქტების დახარისხების დროს. მოუსმინონ ბავშვებს, გაითვალისწინონ მათი ინტერესები და შესაძლებლობები და ამის მიხედვით გადაანაწილონ როლები და ფუნქციები.
ბავშვებმა უნდა ისწავლონ ერთმანეთის გათვალისწინება, დათმობა, ერთმანეთზე ზრუნვა და სიყვარულის გამოხატვა. უნდა იგრძნონ, რომ ყველა მათგანი არის ოჯახის და შემდეგ უკვე საზოგადოების სრულფასოვანი, სრულუფლებიანი წევრი.
შეიძინე საბავშვო პროდუქტების ნაკრები ექსკლუზიურ ფასად ბმულზე 👉 bit.ly/3iF0YnF
.jpeg)
