Baby Bag

ნუ ეტყვით ბავშვს: „ფრთხილად იყავი!“ - როგორ დავიცვათ შვილების უსაფრთხოება მათი დაშინების გარეშე?

ნუ ეტყვით ბავშვს: „ფრთხილად იყავი!“  - როგორ დავიცვათ შვილების უსაფრთხოება მათი დაშინების გარეშე?

მშობლები ხშირად იყენებენ ფრაზას: „ფრთხილად იყავი!“ ამგვარად ისინი ბავშვების საფრთხისგან დაცვას ცდილობენ, თუმცა უფროსები ვერ აცნობიერებენ, რომ მსგავსი ფრაზები ბავშვს რისკისგან არ აზღვევს. „ფრთხილად იყავი“ ბავშვს გარემოში დაფარულ საფრთხეებზე მიანიშნებს და მასში ხშირად გადაჭარბებულ შიშსაც ბადებს.

ნაცვლად იმისა, რომ ბავშვი მსგავსი შეძახილებით დააშინოთ, მისი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად შემდეგი 5 მეთოდი გამოიყენეთ:

1. ბავშვს აგრძნობინეთ, რომ მის დასახმარებლად ყოველთვის მზად ხართ

ზოგჯერ ბავშვები თამაშისას კომფორტის ზონიდან გადიან და ახალ გამოწვევებს ეჯახებიან. ნაცვლად იმისა, რომ ამ დროს ბავშვს უთხრათ: „ფრთხილად იყავი!“ შეახსენეთ მას, რომ მის გვერდით ხართ და საჭიროების შემთხვევაში დაეხმარებით. შეგიძლიათ ბავშვთან ერთად მოიფიქროთ სიტყვა, რომლითაც ბავშვი დახმარების საჭიროებაზე მიგანიშნებთ. თამაშის დაწყებამდე შვილს უთხარით: „თუ გაგიჭირდება, დამიძახე და მაშინვე მოვალ!“ მშობლის თანადგომა ბავშვს ახალ გამოწვევებთან გამკლავებისთვის მეტ მოტივაციას შესძენს.

2. გაამხნევეთ ისინი, რათა მიზნების მისაღწევად დრო და ძალისხმევა არ დაიშურონ

ბავშვები ხშირად ბაძავენ მათზე უფროს ბავშვებს. თუ თქვენი შვილი პარკში სიმაღლეზე მცოცავ ბავშვებს ხედავს, მიუხედავად მცირე ასაკისა, მან, შესაძლოა, იმავეს გამეორება სცადოს. ეცადეთ ბავშვს საკუთარი შესაძლებლობების ფარგლებში მოქმედების უფლება მისცეთ. ვიდრე ის სიმაღლეზე ძრომას მთელი სისწრაფით დაიწყებს, უთხარით, რომ ჯერ ნელა იმოძრაოს, ხოლო თუ დასახულ მიზანს მიაღწევს, ტემპს მხოლოდ ამის შემდეგ მოუმატოს.

3. ბავშვთან ერთად აწარმოეთ დაკვირვება თამაშის პროცესზე

ბავშვის თამაშზე დაკვირვებისას თქვენ საფრთხეებს მარტივად აღიქვამთ, თუმცა თქვენი შვილი ამას ვერ ახერხებს. ნაცვლად იმისა, რომ მას უბრალოდ სიფრთხილისკენ მოუწოდოთ, ჩაერთეთ მასთან ერთად თამაშში და პროცესზე დაკვირვება ერთობლივად აწარმოეთ. თუ ბავშვი საქანელაზეა და მიწაზე გადმოხტომას აპირებს, ჰკითხეთ მას, ხომ არ არის ძალიან მაღლა და ხომ არ დაემუქრება საფრთხე, თუ ის მთელი სისწრაფით დაეშვება მიწაზე. ამასთან აღნიშნეთ, რომ თქვენ ამას არ გააკეთებდით, რადგან მიწაზე უსაფრთხოდ ვერ დაეშვებოდით.

4. სიტყვების დახმარებით ბავშვს მინიშნებები გაუკეთეთ, რომლებიც მის უსაფრთხოებას დაიცავს

თუ ბავშვი თამაშისას გამოუვალ მდგომარეობაში აღმოჩნდება, აუხსენით, როგორ მოიქცეს. უთხარით, რომ მისთვის მარცხენა ფეხის გამოყენება უკეთესი იქნება, ვიდრე მარჯვენასი, რათა უხერხულ პოზიციას თავი დააღწიოს. ამგვარად, ბავშვს უსაფრთხო ქმედებისკენ უბიძგებთ, ამასთან ის ვერ იგრძნობს, რომ თქვენ სიტუაციის გაკონტროლებას ცდილობთ.

5. ბავშვს ჰკითხეთ, რა სტრატეგია აქვს მას თამაშის დროს უსაფრთხოების დაცვისთვის

ბავშვები ხშირად ეუბნებიან მშობლებს: „მიყურე!“ ზოგჯერ ეს სანახაობა სასიამოვნოდ სრულდება, ბავშვი ბედნიერი და კმაყოფილია, ზოგჯერ კი პატარები ტრავმების მიღებისგანაც არ არიან დაზღვეულები. ჰკითხეთ ბავშვს, რის ჩვენებას აპირებს თქვენთვის. როდესაც ის თავის გეგმას გაგაცნობთ, ჰკითხეთ, როგორ აპირებს სიმაღლიდან უსაფრთხოდ დაშვებას მიწაზე. ბავშვი საკუთარ ქმედებებზე მეტად უნდა დააფიქროთ, რათა უსაფრთხოების მნიშვნელობა გაიაზროს. ეს ბევრად უფრო ეფექტიანია, ვიდრე სიფრთხილისკენ მოწოდებები, რომლებიც მას შიშს უნერგავს და გამოწვევებთან შეჯახებისას ხელს უშლის.

წყარო:​ imom.com 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„საიდან მოდის რთული ქცევა? როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია,“ - ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე

ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე ბავშვის რთული ქცევის გამომწვევ მიზეზებზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ რთულ ქცევას რამდენიმე სხვადასხვა მიზეზი აქვს:

„მინდა შევეხო რთულ ქცევას, რაზეც ხშირად ვსაუბრობთ. ბავშვის ქცევა, რა თქმა უნდა, პირდაპირ კავშირშია აღზრდასთან. როდესაც მარწუხებშია ბავშვი, მან სადღაც უნდა გამოუშვას თავისი ენერგია. განსაკუთრებით კარგად ჩანს ეს, როდესაც ბავშვს ოთხი წელი მკაცრი პედაგოგი ჰყავს, შემდეგ გადადის მეხუთე კლასში და იქ სხვადასხვა მასწავლებელი შემოდის, ზოგი მკაცრია, ზოგი ნაკლებად, აქ უკვე ბავშვი გამოუშვებს იმ დაგროვილ ენერგიას, რომელიც კარგად ეჭირა პედაგოგს. რის ფასად და როგორ ეჭირა, ეს უკვე სხვა საკითხია. ხშირ შემთხვევაში ეს დაგროვილი ენერგია არის დესტრუქციული, აგრესიული, ამას ასაკობრივი კრიზისებიც მოჰყვება. საიდან მოდის ე.წ. რთული ქცევა? ერთი მიზეზი არის დაგროვილი ენერგია, რომელსაც არ მიეცა შესაძლებლობა სადღაც რეალიზებულიყო, მეორე - დასწავლა, ვიღაც იქცევა ასე და მეც ასე უნდა მოვიქცე. რთული ქცევა, შესაძლოა, ოჯახშიც იყოს დასწავლილი, მაგ. ბილწსიტყვაობა. ამით ბავშვი იქცევს ყურადღებას. ყურადღება ძალიან მნიშვნელოვანია. ადამიანის იგნორი იმდენად მტკივნეულია, რომ ადამიანი ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ყურადღება დაიბრუნოს.“

ნინო ბუაძის თქმით, ქცევა კონტექსტის მიხედვით, შესაძლოა რთულიც იყოს და ტიპიურიც:

„რთული ქცევა, შეიძლება, იყოს აბსოლუტურად ტიპიური ქცევა, უბრალოდ არ იყოს შესაბამის გარემოში. მაგ. ბავშვმა რომ გაკვეთილზე ტელეფონი ამოიღოს და მულტფილმს უყუროს, ესეც რთული ქცევაა. სხვა გარემოში ეს არ იქნებოდა რთული ქცევა. ყველა ქცევას, რომელსაც ბავშვი გვთავაზობს, გარკვეული წინაპირობა აქვს. ქცევა ეს არის შედეგი, რომელიც მივიღეთ. ამ შედეგს აქვს წინა ეტაპები. შესაძლოა, ქცევას ჰყავდეს მაპროვოცირებელი. ბავშვი რთულ ქცევას ავლენდეს იმ მაყურებელთან, რომელიც მისთვის მნიშვნელოვანია. შესაძლოა, ის არ იქცეოდეს რთულად დედასთან, მაგრამ ამას აკეთებდეს ბებიასთან. რთულ ქცევას აქვს სხვადასხვა მიზანი, შესაძლოა, ეს იყოს ყურადღება, სათამაშოს დაბრუნება და ა.შ. შესაძლოა, მიზეზი იყოს ისიც, რომ ბავშვმა არ იცის სხვა ალტერნატივა, თუ როგორ მოიქცეს. ის ამბობს ცუდ სიტყვებს და იბრუნებს სასურველ ნივთს, მაგრამ არ იცის ალტერნატივა, თუ როგორ დაიბრუნოს ნივთი სხვანაირად.“

ნინო ბუაძე ბავშვის ფიზიკური დასჯის ნეგატიურ ასპექტებს გამოყოფს და აცხადებს,რომ დასჯით ბავშვი ვერაფერს სწავლობს:

„როგორც წესი, რთულ ქცევას მოჰყვება ხოლმე დასჯა. რატომ არ უნდა დავსაჯოთ ბავშვი? რატომ არ ვცემთ ან წამოვარტყამთ ხოლმე ბავშვს? რატომ უნდა წამოვარტყა ბავშვს, როდესაც ცუდი სიტყვა მითხრა, ან თქვა სადღაც ისეთ გარემოში, სადაც მე შემრცხვა? შეიგინა, წამოვარტყი და ის იგივენაირად აღარ მოიქცევა, მაგრამ რატომ არ ვაკეთებ ამას? ის დაისწავლის ამ ქცევას და მის მიმართ ცუდ ქცევაზე მსგავსი პასუხი ექნება. როდესაც ბავშვს ვსჯი, წამოვარტყამ, მას ვაგრძნობინებ ჩემს უპირატესობას, ვამცირებ, მასში აგრესიას ვბადებ და მას სურვილი აქვს, როდესღაც სამაგიერო გადამიხადოს. ის ქცევაზე კი არ ფიქრობს, თუ რა დააშავა, იმ აგრესიაზეა ორიენტირებული, რომელიც მასში დაგროვდა.“

„ავტორიტარული სტილის მშობლები ხშირ შემთხვევაში ფიქრობენ, რომ ცემა გამართლებულია. ისინი ხშირად ამბობენ: „მართალი იყო დედა, რომ მცემდა და ისე მატარებდა მუსიკაზე, სხვანაირად მე ვერ ვისწავლიდი მუსიკას, ამიტომ მეც ასე უნდა მოვიქცე.“ ბავშვს ამ დროს ძალიან ბევრი აგრესია უგროვდება და მისგან გათავისუფლებას ცდილობს. აგრესიის ცნობილი ფოტო არსებობს, ხელმძღვანელი რომ ქვეშემრდომს ეჩხუბება, მეუღლე ბავშვს, ბავშვი ძაღლს. აგრესია არსად იკარგება, ის ერთი ადამიანიდან მეორეზე გადადის. ბავშვი ვერ იგებს, რა უნდა გააკეთოს. მან არ იცის, თუ არ შეიგინა, რა უნდა ქნას ამ დროს. ცემა და გამოხატული აგრესია იმ მომენტში მყისიერად შეწყვეტილი რთული ქცევაა და არა ის, რომ ბავშვმა ისწავლოს ალტერნატივა. ბავშვმა რომ მიუღებელი ქცევა განახორციელა, მშობელმა თუ არ იმსჯელა მასთან ერთად ამაზე, თუ მან ბავშვს არ მიაწოდა ქმედების სწორი ფორმა, ის ვერაფერს ისწავლის, გარდა იმისა, რომ მიიღებს შიშს. ერთადერთი რასაც ბავშვი სწავლობს არის ის, რომ როდესაც მას ვინმე ცუდად მოექცევა, მანაც უნდა დაარტყას,“ - აღნიშნავს ნინო ბუაძე.

წყარო: ​აზროვნების აკადემია 

წაიკითხეთ სრულად