Baby Bag

ნუ ეტყვით ბავშვს: „ფრთხილად იყავი!“ - როგორ დავიცვათ შვილების უსაფრთხოება მათი დაშინების გარეშე?

ნუ ეტყვით ბავშვს: „ფრთხილად იყავი!“  - როგორ დავიცვათ შვილების უსაფრთხოება მათი დაშინების გარეშე?

მშობლები ხშირად იყენებენ ფრაზას: „ფრთხილად იყავი!“ ამგვარად ისინი ბავშვების საფრთხისგან დაცვას ცდილობენ, თუმცა უფროსები ვერ აცნობიერებენ, რომ მსგავსი ფრაზები ბავშვს რისკისგან არ აზღვევს. „ფრთხილად იყავი“ ბავშვს გარემოში დაფარულ საფრთხეებზე მიანიშნებს და მასში ხშირად გადაჭარბებულ შიშსაც ბადებს.

ნაცვლად იმისა, რომ ბავშვი მსგავსი შეძახილებით დააშინოთ, მისი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად შემდეგი 5 მეთოდი გამოიყენეთ:

1. ბავშვს აგრძნობინეთ, რომ მის დასახმარებლად ყოველთვის მზად ხართ

ზოგჯერ ბავშვები თამაშისას კომფორტის ზონიდან გადიან და ახალ გამოწვევებს ეჯახებიან. ნაცვლად იმისა, რომ ამ დროს ბავშვს უთხრათ: „ფრთხილად იყავი!“ შეახსენეთ მას, რომ მის გვერდით ხართ და საჭიროების შემთხვევაში დაეხმარებით. შეგიძლიათ ბავშვთან ერთად მოიფიქროთ სიტყვა, რომლითაც ბავშვი დახმარების საჭიროებაზე მიგანიშნებთ. თამაშის დაწყებამდე შვილს უთხარით: „თუ გაგიჭირდება, დამიძახე და მაშინვე მოვალ!“ მშობლის თანადგომა ბავშვს ახალ გამოწვევებთან გამკლავებისთვის მეტ მოტივაციას შესძენს.

2. გაამხნევეთ ისინი, რათა მიზნების მისაღწევად დრო და ძალისხმევა არ დაიშურონ

ბავშვები ხშირად ბაძავენ მათზე უფროს ბავშვებს. თუ თქვენი შვილი პარკში სიმაღლეზე მცოცავ ბავშვებს ხედავს, მიუხედავად მცირე ასაკისა, მან, შესაძლოა, იმავეს გამეორება სცადოს. ეცადეთ ბავშვს საკუთარი შესაძლებლობების ფარგლებში მოქმედების უფლება მისცეთ. ვიდრე ის სიმაღლეზე ძრომას მთელი სისწრაფით დაიწყებს, უთხარით, რომ ჯერ ნელა იმოძრაოს, ხოლო თუ დასახულ მიზანს მიაღწევს, ტემპს მხოლოდ ამის შემდეგ მოუმატოს.

3. ბავშვთან ერთად აწარმოეთ დაკვირვება თამაშის პროცესზე

ბავშვის თამაშზე დაკვირვებისას თქვენ საფრთხეებს მარტივად აღიქვამთ, თუმცა თქვენი შვილი ამას ვერ ახერხებს. ნაცვლად იმისა, რომ მას უბრალოდ სიფრთხილისკენ მოუწოდოთ, ჩაერთეთ მასთან ერთად თამაშში და პროცესზე დაკვირვება ერთობლივად აწარმოეთ. თუ ბავშვი საქანელაზეა და მიწაზე გადმოხტომას აპირებს, ჰკითხეთ მას, ხომ არ არის ძალიან მაღლა და ხომ არ დაემუქრება საფრთხე, თუ ის მთელი სისწრაფით დაეშვება მიწაზე. ამასთან აღნიშნეთ, რომ თქვენ ამას არ გააკეთებდით, რადგან მიწაზე უსაფრთხოდ ვერ დაეშვებოდით.

4. სიტყვების დახმარებით ბავშვს მინიშნებები გაუკეთეთ, რომლებიც მის უსაფრთხოებას დაიცავს

თუ ბავშვი თამაშისას გამოუვალ მდგომარეობაში აღმოჩნდება, აუხსენით, როგორ მოიქცეს. უთხარით, რომ მისთვის მარცხენა ფეხის გამოყენება უკეთესი იქნება, ვიდრე მარჯვენასი, რათა უხერხულ პოზიციას თავი დააღწიოს. ამგვარად, ბავშვს უსაფრთხო ქმედებისკენ უბიძგებთ, ამასთან ის ვერ იგრძნობს, რომ თქვენ სიტუაციის გაკონტროლებას ცდილობთ.

5. ბავშვს ჰკითხეთ, რა სტრატეგია აქვს მას თამაშის დროს უსაფრთხოების დაცვისთვის

ბავშვები ხშირად ეუბნებიან მშობლებს: „მიყურე!“ ზოგჯერ ეს სანახაობა სასიამოვნოდ სრულდება, ბავშვი ბედნიერი და კმაყოფილია, ზოგჯერ კი პატარები ტრავმების მიღებისგანაც არ არიან დაზღვეულები. ჰკითხეთ ბავშვს, რის ჩვენებას აპირებს თქვენთვის. როდესაც ის თავის გეგმას გაგაცნობთ, ჰკითხეთ, როგორ აპირებს სიმაღლიდან უსაფრთხოდ დაშვებას მიწაზე. ბავშვი საკუთარ ქმედებებზე მეტად უნდა დააფიქროთ, რათა უსაფრთხოების მნიშვნელობა გაიაზროს. ეს ბევრად უფრო ეფექტიანია, ვიდრე სიფრთხილისკენ მოწოდებები, რომლებიც მას შიშს უნერგავს და გამოწვევებთან შეჯახებისას ხელს უშლის.

წყარო:​ imom.com 

შეიძლება დაინტერესდეთ

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ - არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამის გამო სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი? - ამ საკითხზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პრაქტიკოსი ქცევითი თერაპევტი, სუპერვაიზერი, ფსიქოლოგიის მაგისტრი მაკო გაგნიძე.

,,თავდაპირველად, როდესაც რაიმე ქცევაზე გვაქვს საუბარი მნიშვნელოვანია განვმარტოთ, თუ რა არის ქცევა. ქცევა არის ინდივიდის მიზანმიმართულად განხორციელებული აქტივობა, რომელსაც გააჩნია მიზანი და ფუნქცია. ასევე, უნდა გავუსვათ ხაზი, თუ რა არის და რა აღიქმება რთულ ქცევად, რომელთა რიგსაც თქვენს მიერ დასმულ შეკითხვაში მოყვანილი ქცევაც მიეკუთვნება. ამერიკის ფსიქიატრთა ასოციაციის განმარტებით რთული ქცევა არის: ,,ქცევა რომელიც საშიშია ან ხელს უშლის ადამიანს სკოლამდელ, საგანმანათლებლო ან ზრდასრულთა მომსახურების სერვისებში მონაწილეობას და ხშირად საჭიროებს სპეციალური ინტერვენციების შემუშავებას და გამოყენებას.“ აბსოლუტურად ყველა ქცევას აქვს მიზანი, ფუნქცია. აღვნიშნავ იმასაც, რომ ერთი და იგივე ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს სხვადასხვა მიზანი, ფუნქცია. ქცევის წინაპირობები შეიძლება იყოს: იმედგაცრუება, ტკივილი, წყენა, შიში, სენსორული დეზინტეგრაცია, შფოთვა, დაღლა, შიმშილი, კომუნიკაციის სირთულე და ა.შ. “

- როდესაც ბავშვები (ბაღის და სკოლის დაწყებითი კლასის) შიშვლები დადიან ყველას თვალწინ და ამასთან მიმართებით სირცხვილის, მორიდების გრძნობა არ აქვთ. არის თუ არა ეს პრობლემა, რა შეიძლება იყოს მიზეზი?

აღნიშნული ქცევის მიზეზი და ფუნქციაც შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ შესაძლოა იყოს სხვადასხვა, მაგალითად, გარემო პირობები (სიცხე, ფიზიკური დისკომფორტი) ყურადღების მიპყრობის სურვილი, არასასურველი აქტივობისგან გაქცევის მცდელობა, სექსუალური ქცევა (გახდა მასტურბაციის მიზნით) სენსორული დეზინტეგრაცია და ა.შ.

- როგორ უნდა მიუდგეს მშობელი?

- ქცევის მართვა არ არის: ყვირილი, მუქარა, სიმკაცრე ან ყველაფრის შესრულება. აღნიშნულ შემთხვევაში უნდა განისაზღვროს თუ რა არის ქცევის ფუნქცია, ასეთ დროს უნდა შეგროვდეს მონაცემი, რომელსაც ჩვენ ქცევითი თერაპევტები ABC მოდელს ვეძახით. ABC ანუ (Antecedent-Behavior-Consequence) წინაპირობა, ქცევა, შედეგი. აქედან გამომდინარე, უნდა განისაზღვროს ქცევის მიზანი, ფუნქცია და შესაბამისად განხორციელდეს მუშაობა. განვიხილოთ რამოდენიმე მაგალითი, თუკი ჩანაწერის მონაცემებით გამოვლინდა რომ მიზეზი არის სენსორული დეზინტეგრაცია (არ მოსწონს, ვერ ეგუება ტანსაცმლის სტრუქტურას) მაშინ ბავშვი უნდა შეაფასოს სენსორულმა თერაპევტმა, თუ საჭიროება მოითხოვს უნდა დაიწყოს მუშაობა ან მისცეს მშობელს რეკომენდაცია. თუკი მიზეზად გამოვლინდება ყურადღების მიპყრობა, მაგალითად, გაიხადა ტანსაცმელი და ყველა მას უყურებს, ზოგი იცინის, ზოგს უკვირს. მასწავლებელის და მომვლელის ყურადღებაც მისკენაა მიპყრობილი, როცა მანამდე ასეთ ინტერესს მის მიმართ არავინ იჩენდა, (წინაპირობა: ყურადღების მიქცევის სურვილი, ყურადღების ცენტრში ყოფნა. ქცევა: გახდა. შედეგი: მიიქცია ყურადღება, ანუ ქცევამ შედეგი გამოიღო, განმტკიცდადა განმტკიცებული ქცევის მომავალში ხშირად გამოვლენის ალბათობა ძალიან დიდია). განვმეორდები და ვიტყვი რომ გახდის ქცევას შესაძლოა ჰქონდეს ბევრი სხვადასხვა ფუნქცია, მიზანი. რამდენი ინდივიდიცაა იმდენნაირი და განსხვავებული მიზეზი არსებობს, რადგან ყველას გააჩნია ინდივიდუაური მახასიათებლები. ასეთ დროს, სპეციალისტის დაგეგმარებით უნდა გაკეთდეს ჩანაწერები, ქცევითი თერაპევტის რეკომენდაციით დაიგეგმოს სტრატეგია და დაიწყოს ქცევის ჩაქრობაზე მუშაობა. გაეცნოს მშობელს, ასევე ბაღის ან სკოლის პერსონალს, რომ ქცევის გამოვლენის შემთხვევაში ყველამ ერთნაირი მიდგომა იქონიონ. როდესაც ქცევა არ განმტკიცდება, ასე ვთქვათ არ წახალისდება ნელ-ნელა იკლებს და საბოლოოდ კი საერთოდ გაქრება.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური

წაიკითხეთ სრულად