Baby Bag

„მოსწავლეს ვერ აჯობებ“ - რჩევები დამწყებ პედაგოგებს

„მოსწავლეს ვერ აჯობებ“ - რჩევები დამწყებ პედაგოგებს

ტექსტში ბევრი რჩევაა, თუ არ გიყვარს ასეთი ნაწერების კითხვა და გირჩევნია შენსავე შეცდომაზე ისწავლო, ნუ წაიკითხავ, ჩემიანი ხარ.

კოლფილდივით, სელინჯერის პერსონაჟივით, შევდივართ ახალგაზრდა მასწავლებლები საკლასო ოთახებში: „მე მინდა კლდის პირზე, ჭვავის ყანაში უამრავ მოთამაშე ბავშვს ვუყურებდე და როგორც კი რომელიმე მათგანი გადავარდნას დააპირებს, ვიჭერდე“ - ზუსტად ამ ენთუზიაზმით. ძალიან გვინდა სწავლა-სწავლების პროცესი თამაშს ჰგავდეს, თამაში ხომ წარმოსახვაა, თავისუფლება, ბევრი სივრცე. მოკლედ, ყველაფერი ის, რაც ბავშვებს უყვართ და სჭირდებათ განვითარებისთვის. ჰოლდენმა იცის, რომ გადავარდნის საფრთხე გარდაუვალია, უნდა რომ უყურებდეს მათ და იჭერდეს - მეტი არაფერი.

მაშ, პირველი და მთავარი რჩევა: დაივიწყე ეს ენთუზიაზმი, ჯერ უნდა მიგიღონ. პრაგმატულად შეხედე ყველაფერს და შეისწავლე სიტუაცია, ოღონდ არ დაგავიწყდეს მთავარი: შენ მაგალითი ხარ მოსწავლეებისთვის, როგორადაც მოიქცევი, ისე მოგექცევიან, ამიტომ იყავი ზრდილობიანი, პატივი ეცი მათ წინარე ცოდნას, სურვილებს, ინტერესებსა და დამოკიდებულებებს. მოსწავლეს ვერ „აჯობებ“! არც მოინდომო, რომ ხმას აუწევ და ასე გააჩუმებ. საკლასო ოთახში ბუზის გაფრენის ხმა კი არა, ბავშვების სილაღის, მათი თავისუფლების და აზრების ხმა უნდა გესმოდეს, ნუ დათრგუნავ მათ, ასე პატივისცემას დაკარგავ - „თუ ბავშვში ცელქს ჩაკლავ, ბრძენს ვეღარ აღზრდი“.

გაიცანი. დააცადე, რომ გაგიცნონ. მაშინათვე ნუ გამოიყენებ შენს ახალ მეთოდებს, სტილს, უნივერსიტეტში ნასწავლის დამკვიდრებას ნუ შეეცდები. იქ ხომ იმასაც გვასწავლიდნენ, რომ თითოეულ კლასს თავისი დინამიკა აქვს, წარსული გამოცდილება, ღირებულებათა სისტემა. ხოდა, ეცადე, დააკვირდე და შეისწავლო. მხოლოდ შემდეგ მიხვდები, რა უნდა შეცვალო და როგორ. იყავი დამკვირვებლის პოზიციაში, მეტად მოისმინე. ზოგიერთი კლასი მაშინვე მიგიღებს, ზოგიერთი - ვერ, დრო დასჭირდება.

შენ თუ გსიამოვნებს კონკრეტულ თემაზე საუბარი, კონკრეტული გაკვეთილის ახსნა, არ ნიშნავს, რომ მოსწავლეებს ეს სჭირდებათ. როცა გაკვეთილზე შედიხარ, გქონდეს გეგმა, დღის, კვირის, თვის მიზნები. გაკვეთილის დასრულებისთანავე საკუთარ თავს ჰკითხე, უახლოვდები თუ არა მიზანს, გაზომე შედეგები, იკვლიე მოსწავლეების საჭიროებები, იმოქმედე ამის მიხედვით.

კარგად გაეცანი ეროვნულ სასწავლო გეგმას, კანონს ზოგადი განათლების შესახებ, იკითხე პროფესიული ლიტერატურა. ხშირად გადაიკითხე ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნები, დააკვირდი: იქ არსად წერია, რომ ზმნის ყველა კატეგორიის სწავლა სავალდებულოა თითოეული მოსწავლისთვის, სამაგიეროდ, აუციელებელია ერთმანეთის პატივისცემას, მოსმენას მივაჩვიოთ და ა. შ. ხშირად დაფიქრდი გეგმის თითოეულ პუნქტზე.

ძალიან მნიშვნელოვანია შეფასების კრიტერიუმები და მაქსიმალურად დეტალურად ახსნილი დავალების პირობა. მხოლოდ გვერდებს ნუ მიუთითებ. აუხსენი, რა, როგორ და რა თანმიმდევრობით უნდა შეასრულონ. მათ უნდა იცოდნენ, რაში და როგორ ვაფასებთ. ეს, ყველა სხვა სიკეთესთან ერთად, მოსწავლეებში უსამართლობის განცდას აგარიდებს. თავადაც შექმნან კრიტერიუმები. მოიფიქრე აქტივობები (საკლასო, საშინაო), რომლებიც შეფასების კრიტერიუმების მნიშვნელობას გააზრებინებს მოსწავლეებს. 

გაიხსენე ბლუმის ტაქსონომიაც. ნუ დასვამ მხოლოდ ფაქტობრივ ინფორმაციაზე ორიენტირებულ კითხვებს. გაიაზრონ, გამოიყენონ, შეაფასონ, გამოთქვან საკუთარი აზრი, რეალურ ცხოვრებასთან დააკავშირონ, პირად გამოცდილებასთან. ჩვენ ხომ ცოდნასთან ერთად უნარებსა და ღირებულებებზე ვმუშაობთ. ნუ იქნები რამდენიმე ბავშვზე ორიენტირებული. თუკი რამდენიმეს „ამოიჩემებ“, მათ მოაყოლებ ხოლმე, (ადექი, მოყევი, დაჯექის პრინციპით) ზარიც „მოგისწრებს“ და ამ დროს სინდისი არ შეგაწუხებს, ეს პროფესია შენი არ არის. არ მომერიდება იმის დაწერის, რომ არაკეთილსინდისიერად მოიქცევი. ბავშვობის ტრავმები მთელი ცხოვრება მიჰყვებათ ხოლმე ადამიანებს. მასწავლებელი ავითარებს თავდაჯერებულობის განცდას. ნუ მიაწებებ იარლიყებს, შეეცადე მრავალი მხრიდან შეხედო მათ შესაძლებლობებს. არ დაჩაგრო სიტყვებითა და ზოგჯერ გაუცნობიერებელი ქმედებებით. რწმენა გაუღვივე, რომ გარემოებების მიუხედავად შეუძლია წარმატებული და ბედნიერი მომავლის შექმნა - ეს განცდა ბავშვობიდან ყალიბდება. ამისთვის საკმარისია, გაკვეთილზე საჭიროდ, დაფასებულ და პატივსაცემ მოსწავლეებად იგრძნონ თავი.

განვითარდი, იკითხე, იკვლიე. გამოყავი ნახევარი საათი დღის ბოლოს, რომ ჩაიწერო, რა ხდებოდა ამა თუ იმ კლასში, რა მოლოდინი გქონდა, რატომ გამართლდა ან რატომ ვერ გამართლდა. გახსოვდეს, რომ ის რესურსები, რომლებსაც მოსწავლეებს სთავაზობ, უმნიშვნელოვანესია. თავადაც შექმენი. წიგნი ერთ-ერთი რესურსია და მხოლოდ მას ნუ დაეყრდნობი. გადადე ხოლმე, თუ შენი მოსწავლეების საჭიროებებს ვერ მოარგებ ამა თუ იმ საკითხსა და სავარჯიშოს. 

ყველაზე გულწრფელი ოცნებების, მრავალფეროვანი შესაძლებლობების, უცნაური წყენების, ზოგჯერ იმედგაცრუებების, მძაფრი ემოციების, თავგადასავლების და თავდავიწყებით შეყვარების ადგილია საკლასო ოთახი. გილოცავ ამ მუდმივ თავგადასავალს. პირადად მე, სადაც არ უნდა წავიდე, ყველაფერი იქნება პარალელურად. ჯერ იქნება სკოლა, მოსწავლეები, მათთან ურთიერთობა და შემდეგ დანარჩენი სხვა. 

დაბოლოს, ეს ტექსტი ჩემს შეცდომებზე დაკვირვების შედეგია. ახლა უფრო გვესმის მე და სელინჯერის გმირს ერთმანეთის. ვიცი, ბევრი შეცდომა იქნება მომავალშიც (სწავლა-სწავლება ცოცხალი პროცესია), მაგრამ მიმიღეს და მომცეს თამაშში ჩართვის უფლება და საშუალება. კონსტრუქტივიზმი ჰქვია თამაშს - თვითონ აღმოაჩენენ, თვითონ აგებენ, თვითონ ეძებენ და არც ფიქრობენ, რომ სადმე გადავარდნის საფრთხეა.

ეს უდიდესი მიზნების სფეროა, დაუჯერე შენს მიზნებს და ხელისშემშლელი ფაქტორები ვერაფერს დაგაკლებს. 

ავტორი: ნანა სამუშია 

შეიძლება დაინტერესდეთ

,,მეცხრე კლასის ბოლოს სკოლამ გადაწყვიტა, რომ ლეპტოპის ღირსი არ ვიყავი და, რაღა თქმა უნდა, არ ვიმსახურებდი მედალს დასასრულს” - გოგონა, რომელიც სკოლისგან ყოველგვარი სიკეთის გარეშე დარჩა, 100%-იანი გრანტით ჩაირიცხა

,,მეცხრე კლასის ბოლოს სკოლამ გადაწყვიტა, რომ ლეპტოპის ღირსი არ ვიყავი და, რაღა თქმა უნდა, არ ვიმსახურებდი მედალს დასასრულს” - გოგონა, რომელიც სკოლისგან ყოველგვარი სიკეთის გარეშე დარჩა, 100%-იანი გრანტით ჩაირიცხა
,,ბედნიერი ვარ.

მეცხრე კლასის ბოლოს სკოლამ გადაწყვიტა, რომ ლეპტოპის ღირსი არ ვიყავი და, რაღა თქმა უნდა, მით უფრო არ ვიმსახურებდი მედალს დასასრულს.
გულწრფელად რომ ვთქვა, არც მუდამ მზადმყოფი მოსწავლე ვყოფილვარ და არც თანაბრად გამომივლენია თავი ყველა საგანში, ამიტომ ულეპტოპმედლოდ დარჩენით განცდილ გულისწყვეტას წარუშლელი კვალი არ დაუტოვებია ჩემზე, ჩემს ცხოვრებაზე ხომ, მით უმეტეს.
ამის მიუხედავად, საგრძნობლად დამხია უკან რიგმა დამოკიდებულებებმა, რომლებსაც ვგრძნობდი სკოლის ასაკში გარშემომყოფთაგან.
ის აზრი, რომ მათემატიკური ტვინი არ მაქვს და ტექნიკური საგნების ათვისება არ ძალმიძს იმ დონეზეც კი, რა დონესაც სკოლა ,,მაძლევს” და მთხოვს, არ მახსოვს, როდის გაჩნდა ჩემ მიმართ.
დროს მნიშვნელობა არც აქვს, რადგან მნიშვნელოვანი ადამიანები ყოველთვის შემახსენებდნენ ხოლმე, რომ:
,,არაუშავს, ნორაკიძე, ეს ისეთი საგანია, ყველა ვერ გაიგებს, ყველას ვერ ეცოდინება”, (მე, რა თქმა უნდა, იმ ყველათა სიაში ვირიცხებოდი, ვინც ვერ გაიგებს და ვისაც ვერ ეცოდინება)
,,მათემატიკა არა, მაგრამ შენ თემებს მაინც ხომ წერ კარგად”, (ანუ, უფრო ზუსტად, თემების წერის გარდა, გასაქანი არ მქონდა)
,,თუ მოინდომებ, იმდენს ისწავლი, რომ გამოცდებში ზღვარი გადალახო” (ხომ გვჯერა, რომ მონდომებით ადამიანი თავისი შესაძლებლობების მაქსიმუმს გამოამჟღავნებს, მაშასადამე, ჩემი შესაძლებლობების მწვერვალი ბარიერის დაძლევა იყო)
და კიდევ ათასი ასეთი კომპლიმენტის ნიღაბსამოფარებული გულის დამამცირებელი ამოძახილი, რომლებსაც იმდენად ხშირად ვისმენდი, ბოლოს მეც გამიჯდა, ბოლოს მეც დამეჯერა.
გამომდინარე აქედან, ტექნიკურ საგნებზე ხელი ავიღე - წყლის ნაყვას ჰგავდა, დროის უაზრო ფლანგვას, ასე იყო თუ ისე, გონება არ მომყვებოდა სათანადოდ, რომ შემხვედრი სირთულეები დამეძლია.
ასე მჯეროდა.
მართლა.
ლოგიკურ გადაწყვეტილებად მივიჩნიე, დრო არ დამეთმო იმისთვის, რაც, ყველას გვწამდა, არ შემეძლო და თავი გადამედო თემების წერისა და ამგვარი ამბებისთვის, რასაც, მადლობა ღმერთს და, როგორღაც სწვდებოდა ჩემი გონება.

საკითხი რომ შევაჯამო, მოსწავლეთა კლასიფიცირება (ასე, მაგალითად:
1. ტექნიკურად მოაზროვნეები
2. ჰუმანიტარები
3. ბავშვები, რომლებიც საეთოდაც ვერ აზროვნებენ
4. მედლის კანდიდატები, რომელთაც აზროვნება აღარ მოეთხოვებათ) ტიპური სკოლისა და ტიპური მასწავლებლის საყვარელი საქმიანობაა.

მით უმეტეს, თუ გოგო ხარ, საკუთარ აზრსაც თამამად გამოთქვამ ნებისმიერ დროსა და სივრცეში, მოკლე კაბებსაც ატარებ და ბიჭებთანაც მეგობრობ, შენზე მნიშვნელოვან დროს აღარავინ დაკარგავს, ისედაც აშკარაა, რისკენაც უმიზნებ.

ჩემს შემთხვევაში, საქმე გაცილებით გართულდა, როცა ჰუმანიტარების ქვაბში ჩავვარდი და ამის პარალელურად, ენაც ამოვიდგი (თუ რამე არ იცი, შენს ადგილას უნდა დაეტიო და აღარასდროს მისცე თავს უფლება, ხმა აიმაღლო, არ გააჩნია საკითხს). ანუ, გულღიად ვილაპარაკე სკოლის ნაკლზე, მასწავლებლის ნაკლზე, გაკვეთილის ხარვეზებზე, უსამართლობაზე, უპატივცემულობაზე, სამარცხვინო დამოკიდებულებებზე, სამასწავლებლოში გამართულ ჭორაობებზე და იმ ამბებზე, რომელთა მსხვერპლიცაა ათასობით ჩვენგანი სკოლაში ყოველდღიურად.
და ამ ლაპარაკით დაინგრა ჩემი სასკოლო ცხოვრება, ვინაიდან, სკოლამ მომიძულა და ცხვირწინ მომიხურა კარი სამუდამოდ, სამუდამოდ; ამასთან, სკოლამ მედალ-ათ-ოსან ბავშვებს ურჩია, ჩემგან შორს დაეჭირათ თავი, ცუდი გავლენა მქონდა მათზე, აშკარა იყო.
როცა ასე ხდება, დერეფნებში ყველა გცნობს, მაგრამ შენზე კარგს არავინ ამბობს. ყველამ იცის, ვინ ხარ, თუმცა უკვირს და ვერ გაუგია, რა ოჯახმა გაგზარდა ასეთი, ასეთი თავხედი.

სკოლას არ უყვარს ცალკემდგომი ,,მეამბოხეები”, წესრიგია საჭირო, წესრიგისთვის კი - ერთი აზრი. ამის მიუხედავად, ნათქვამ სიტყვებს უკან არ წავიღებდი, მით უმეტეს, მართალს და ,,ბოლომდე მივაწექი”, ანუ, დავამთავრე სკოლა ისე, რომ ყველას აბსოლუტური სიზუსტით დავანახე, რას ვფიქრობდი მათზე.

გამომდინარე აქედან, დავრჩი გარეშე ყოველგვარი სიკეთისა, რისი მიღებაც შემეძლო სკოლისაგან. ეს სიკეთეები დაიმსახურეს იდეალურმა მოსწავლეებმა, იდეალურმა შვილებმა, რომლებიც, თუ გაკვეთილი არ იცოდნენ, ჩუმად მაინც ისხდნენ, პრეტენზია ჰქონდათ, არ გამოთქვამდნენ ხმამაღლა, თუმცა.

მაგრამ, ამავდროულად, მე დავრჩი მართალი და ეს საკუთარ თავთან მართლად დარჩენა ყველაზე დიდი სიკეთე აღმოჩნდა, ვფიქრობ, სიკეთეთაგან.

აბიტურიენტობისას საკუთარ თავს დავუმტკიცე, რომ ჩემი გონება სულაც არ იყო რომელიმე კონკრეტული საგნისკენ მიმართული და არც ერთ გამოცდაზე მქონია მხოლოდ ზღვრის გადალახვა მიზნად. ამოცანებსაც მშვენივრად ვხსნიდი, თემების წერაზე რომ არაფერი ვთქვა.

მე ღრმად მწამს, რომ გამოცდა გამოცდაა, უდიდესი სტრესია და პასუხისმგებლობა და ისეც ხდება, მოსწავლე ბოლომდე ვერ ავლენს, რა შეუძლია, მაგრამ, საბოლოოდ, რაც მთავარია, მე, მეყო გონებრივიცა და ემოციური სიმწიფეც, რომ ბოლომდე თუ ვერა, საჭიროზე უკეთ გამომემჟღავებინა, რა შემიძლია.
და კიდევ, რაც მთავარია, მიხარია, რომ სკოლამ გადაწყვიტა, მეცხრე კლასის ბოლოს ლეპტოპის ღირსი არ ვიყავი და, რომ, რაღა თქმა უნდა, მით უფრო არ ვიმსახურებდი მედალს დასასრულს და მიხარია, რომ თავის დროზე საგრძნობლად დამხია უკან რიგმა დამოკიდებულებებმა, რომლებსაც ვგრძობდი სკოლის ასაკში გარშემომყოფთაგან, რადგან სწორედ ამის გამო ვაჩვენე საკუთარ თავს, როგორი ფუჭი და ცრუა საყოველთაოდ აღიარებული ფაქტი, რომ ვიღაცა ცუდია, რომ ვიღაცა კარგია, ვაჩვენე, როგორი ფუჭი და ცრუა სკოლისაგან მიღებული სიკეთეები, რომლებიც არც ისე დიდი სიკეთეებია სიკეთეთაგან.

დაბოლოს, ბედნიერი ვარ, რადგან აბიტურიენტობისას სულ არ მიშრომია იმდენად, რომ ეს ჩემი შესაძლებლობების მაქსიმუმი იყოს, ამიტომ, აი, ჯერ სად ხართ.”

პოსტს სოციალურ ქსელში სტუდენტი სალომე ნორაკიძე ​აქვეყნებს. მის ამ ჩანაწერს ათასობით გაზიარება და გამოხმაურება აქვს.

წაიკითხეთ სრულად