Baby Bag

​კინო სასკოლო რესურსისთვის - რჩევები მასწავლებლებს

​კინო სასკოლო რესურსისთვის - რჩევები მასწავლებლებს

მასწავლებლებს, უპირველესად კი სამოქალაქო განათლების პედაგოგებს გიზიარებთ ფილმებს, რომლებშიც არსებითადაა მოხაზული მოზარდების პრობლემატიკასა და მასთან მჭიდროდ გადაჯაჭვული საყოველთაო მნიშვნელობის მქონე თემების რეფლექსიები. ყველა დასახელებული კინოსურათის პროტაგონისტი ბავშვი ან მოზარდია, შესაბამისად, წინამდებარე ფილმები მასწავლებლებს, როგორც კლასგარეშე დავალებებისთვის გამოგვადგება, ასევე, საკუთრივ საგაკვეთილო პროცესში შეგვიძლია ამა თუ იმ ფილმიდან, განსახილველ თემასთან შესაბამისი მონაკვეთების ჩვენება. გამართული ორიენტირებისთვის ყველა მათგანს მცირე სინოფსისი წავუმძღვარე. ჩამონათვალი ქრონოლოგიური სიზუსტითაა დალაგებული. ამავდროულად, ყველა დასახელებული ფილმი ცალსახად მაღალმხატვრული ღირებულებისაა და თითოეული მათგანი, საკვლევ თემატიკას გამორჩეული შემოქმედებითი პასუხისმგებლობითა და აკადემიური ინტერესით მიემართება.

ჩარლი ჩაპლინი: The Kid - ბავშვი. 1921. ჩარლი ჩაპლინის თვითმყოფადი ენა, რომელიც კომედიის მხატვრული ხერხებით ჟონგლიორობს და მაყურებლის თვალსა და გულს უმცირესს დროში ატყვევებს, კომედიური სიმსუბუქის მიღმა, ამავდროულად უაღრესად პოლიტიკური მნიშვნელობის მატარებელია და მუდმივად რეფლექსირებს უმნიშვნელოვანეს სოციალურსა და კულტურულ პრობლემატიკაზე. ხსენებული ფილმი, ამერიკაში, დიდი დეპრესიის ჟამს უსახლკარო კაცისა და მიუსაფარი ბავშვის დრამატულ ურთიერთობაზე, სიყვარულის, ემპათიისა და ერთადობის სასიცოცხლო მნიშვნელობაზე მოგვითხრობს (კინემატოგრაფში ასახულ ბავშვ პერსონაჟებზე ნინი შველიძის შესანიშნავ ​ესეს გიზიარებთ). 

ჟან ვიგო: Zero for Conduct - ნული ყოფაქცევისათვის. 1933. კინოსურათი სკოლა-პანსიონის ტიპის დაწესებულებაზე მოგვითხრობს, რომელშიც უმკაცრესი, ავტორიტარული ტიპის დისციპლინა სუფევს. დაუმორჩილებლობის სურვილს ატანილი ბავშვები, გადაწყვეტენ მჩაგვრელ დღის წესრიგს აუჯანყდნენ და ამისთვის, სხვადასხვა ექსპრესიულ წინააღმდეგობის ხერხებს მიმართავენ. ფილმის კინოეკრანებზე გამოსვლამ, კონსერვატიულად განწყობილ გაბატონებულ კლასში დიდი ვნებათაღელვა გამოიწვია.

ვიტორიო დე სიკა: Bicycle Thieves - ველოსიპედის ქურდები. 1948. თამამად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ველოსიპედის ქურდები ხელოვნების ყველა მოყვარულისათვის აუცილებლად სანახავი ფილმია. ნამუშევარში პროტაგონისტებად იტალიელი მამა-შვილი გვევლინებიან, რომლებზეც მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი დეპრესიის სიმძიმე, მთელი თავისი სისავსით აღბეჭდილა. ფილმი მრავალშრიანი დრამატურგიული წიაღსვლებით წარმოგვიდგება, ერთი მხრივ, კინოსურათი თვითგადარჩენის გზაზე წამოჭრილ მორალურ დილემებს აღწერს, მეორე მხრივ, ამგვარი მძიმე სოციალური ვითარების ფონზე, მამა-შვილის ამაღელვებელ და სამუდამოდ დასამახსოვრებელ ისტორიაზე მოგვითხრობს.

რობერტო როსელინი: Germany, Year Zero - გერმანია, ნულოვანი წელი. 1948. რობერტო როსელინი, ვიტორიო დე სიკასთან ერთად იტალიური ნეორეალიზმის სულისჩამდგმელია, იტალიელი რეჟისორები გამორჩეული ოსტატობით აღწერენ, ევროპაში, (უმეტესად იტალიაში), მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ ჩამოვარდნილ უკიდურეს ძნელბედობას, მძიმე ეკონომიკურ მდგომარეობასა და მომეტებულ კრიმინოგენურ სიტუაციას. ფილმის 'გერმანია, ნულოვანი წელი' სიუჟეტი გერმანიაში, 12 წლის ედმუნდის გარშემო ტრიალებს, სიდუხჭირეში ჩავარდნილი ოჯახის გამოსაკვებად ბიჭი ყველა შესაძლო ხერხს მიმართავს. ედმუნდის მძიმე ფსიქოსოციალური მდგომარეობა, მორალური დილემები, ბურუსით მოცული მომავალი, თანადროული გერმანული საზოგადოების კოლექტიური განწყობების შუქზე ვლინდება და ნათლად ჩანს, რომ ნაციზმის, უკიდურესი ბოროტების მემკვიდრეობისგან განთავისუფლება მსხვერპლად ახალი თაობის სიცოცხლეს მოითხოვს.

სატიაჯიტ რაი: Pather Panchali - გზის სიმღერა. 1955. 'გზის სიმღერა' დიდი ინდოელი რეჟისორის შესანიშნავი ტრილოგიის პირველი ფილმია. ტრილოგია, ინდოელ ბიჭ, აპუს შესახებ მოგვითხრობს. ხსენებული ფილმი, ინდოეთის ერთ-ერთ სოფელში აპუსა და მისი ოჯახის გარშემო ტრიალებს. კინოსურათში ნათლადაა აღწერილი ინდოეთის მძიმე ეკონომიკური ყოფა, გაუსაძლისი სიღარიბე და უპერსპექტივობა. ამგვარი მძიმე ვითარებისგან გადარჩენის ერთადერთ გზად, თანაგანცდა, ნების ოპტიმიზმი და ბავშვური, უშუალო სიხალასეა წარმოდგენილი. 'გზის სიმღერა' ვიზუალურად მომნუსხველი და ემოციურად ამაღელვებელი ისტორიაა პატარა ბიჭზე, რომელიც დიდ პრობლემებს შესჭიდებია.

ნიკოლას რეი: Rebel Without a Cause - მეამბოხე მიზეზის გარეშე. 1955. შესანიშნავი ფილმი მოზარდების წინააღმდეგობასა და დაბეტონებული კულტურისა თუ გაქვავებული ბურჟუაზიული ეთოსის დამთრგუნველი ბუნების შესახებ. ამასთან, ნამუშევარი კრიტიკულად რეფლექსირებს: მომეტებული მასკულინობისა და თინეიჯერებში მზა სააზროვნო თუ სამოქმედო კოდების შესახებ.

ფრანსუა ტრიუფო: The 400 Blows - 400 დარტყმა. 1959. „400 დარტყმა“ ფრანგული „ახალი ტალღის“ ერთ-ერთი სულისჩამდგმელი ფილმია, რომელიც მოზარდობის სირთულეებზე რეფლექსირებადი უმნიშვნელოვანესი კინოდოკუმენტია. ფილმი, მძაფრი ვიზუალური ექსპრესიულობით მოგვითხრობს მოზარდზე, რომელიც უყურადღებო მშობლებისა და ცივი, გახევებული გარემოს ფონზე, ნაადრევ ეგზისტენციალურ კრიზისს განიცდის, მძიმე გარემოული ფაქტორების ნიადაგზე ტოვებს ოჯახს, გარბის სახლიდან, რაც კინემატოგრაფის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი დასასრულის მომასწავებელი ხდება.

მილოშ ფორმანი: Black Peter (Černý Petr) - შავი პიტერი. 1964. ისტორია პიტერზე, რომელიც საცხოვრებელ გარემოში ორმაგი ზეწოლის ქვეშაა მოქცეული; ერთი მხრივ, მას ავტორიტარული მისწრაფებების მქონე მამის ბორკილქვეშ ცხოვრება უწევს, მეორე მხრივ, შემოსაზღვრული ავტონომიურობის პირობებში ცდილობს თვითრეფლექსიას. ფინალურ სცენაში, პეტრეს, ეუბნება მამა, რომ სანამ მას არ ეცოდინება როგორ მოიქცეს, იქამდე იგი გადაწყვეტს მის ნაცვლად, ეს ფრაზა ტოტალიტარიზმის მანიფესტაციას, ცალკეულის ზოგადით, 'დიდი მამის' წესით განკარგვის სურვილს გამოხატავს.

კენ ლოუჩი: Kes - კესი. 1969. კენ ლოუჩის უხვსა და მნიშვნელოვან შემოქმედებაში „კესი“ ალბათ საუკეთესო ფილმია. ნარატივი მოზარდი ბიჭის გარშემო ვითარდება. რომელიც დროდადრო პერიფერიაში არსებულ სრულ უპერსპექტივობასა და ემოციურ გამოთიშულობაში გადაიზრდება. აპათიისაგან ერთადერთ ხსნად, ბიჭს შევარდენის გაწვრთნა ესახება. მოზარდისთვის ფრინველთან ურთიერთობა და ზრუნვა, სულგამყინავი გარმოსგან თვითდაღწევის გარდა, მნიშვნელოვანი ემოციური დატვირთვის მატარებელია.

მიქელანჯელო ანტონიონი: Zabriskie Point - ზაბრისკი პოინტი. 1970. ფილმი მოსწავლეების არა, თუმცა სტუდენტების შესახებ მოგვითხრობს, რომელიც 1968 წლის სექსუალური რევოლუციისა და სტუდენტური ჯანყების შესახებ მნიშვნელოვანი კინოდოკუმენტია და ამ კონტექსტში ნამდვილად გამოდგება. გასათვალისწინებელია, რომ ფილმის შუაში დაახლოებით 10 წუთი საკმაოდ ღია სექსუალურ სცენებს ეთმობა, თუმცა, ვფიქრობ, მეათე კლასიდან ამ ფილმის ჩვენება პრობლემას არ წარმოადგენს. ამავდროულად ფილმი რეფლექსირებს ბუნებისა და კულტურის გახლეჩილობაზე, ბატონობის მიერ ინსტრუმენტალიზებულ პოლიციაზე, რომელიც ძალადობრივ, სადამსჯელო მანქანადაა გადაქცეული. ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია ფილმის დასასრული (რომელიც ნაწილობრივ გოდართანაცაა გადაძახილი), რომელშიც წინააღმდეგობის უწყვეტობის გამომხატველი, ამქვეყნიური უკეთურების სიმბოლური ნგრევის დასამახსოვრებელი მიზანსცენა თამაშდება.

პიტერ ბოგდანოვიჩი: The Last Picture Show - უკანასკნელი კინოსეანსი. 1971. 'უკანასკნელი კინოსეანსი' ამერიკელი თინეიჯერებისთვის დამახასიათებელი ცხოვრების ამაღელვებელი კინორეფლექსიაა, ფილმი სიღრმისეულ დონეზე იკვლევს ჰუბერტატის პერიოდისთვის ნიშანდობლივ საკითხებსა და მის შიდაარსზე მნიშვნელოვანი ზეგავლენის მქონე გარემოულ ფაქტორებს.

პიტერ ბოგდანოვიჩი: Mask – ნიღაბი. 1985. ფილმის ცენტრალური ფიგურა 16 წლის რონი დენისია. ბიჭს უიშვიათესი სასიკვდილო დაავადება სჭირს, რომელიც თავის ძვლების გაუჩერებელ ზრდასა და სახის ძვლების დეფორმაციას იწვევს. კარგი ფილმია, სწორ აქცენტებზე აგებული, ყოველგვარი უტრირებისა და ზედმეტი მოჩუქურთმებების გარეშეა ნაჩვენები; პროტაგონისტის, ოჯახის წევრებსა თუ უცხო ადამიანებთან ურთიერთობა. აქცენტირებულია მშობლებისა და ოჯახის (ამ შემთხვევაში, დედა, ბაბუა, ბებია და დედის მეგობარი 'ბაიკერები') მნიშვნელობა - დაავადების თანმხვედრ ფსიქოლოგიურ სირთულეებთან გამკლავებისას.

ვიმ ვენდერსი: Alice in the Cities - ალისეა ქალაქებში. 1974. ჟურნალისტისა და მასთან შემთხვევით შემხვედრი ბავშვის მოგზაურობა, ფილმი, ყოველგვარი ზედმეტი ემოციური და ვიზუალური ხრიკების გარეშე, მინიმალისტური გამოსახვის ფორმებით გვიყვება ძალიან საინტერესო ამბავს, ჟურნალისტზე, ვისთვისაც უცხო ბავშვთან თანყოფნა და ურთიერთზრუნვა, თვითრეფლექსიის მნიშვნელოვან ფუნქციას კისრულობს და ალისეაზე, რომლისთვისაც უფროსი მეგობრის შეძენა ეგზისტენციალური მნიშვნელობის მატარებელია. დაბოლოს, ფილმი ეჭვქვეშ აყენებს ურთიერთობებზე 'ეიჯისტურ' მზერას, რის მიხედვითაც მეგობრობის დროს გარკვეული ასაკობრივი სხვაობა სოციალურ დევიაციად განიხილება.

ჯონ ჰიუზი The Breakfast Club - კლუბი საუზმე. 1985. ძალიან სახალისო ისტორია ხუთ განსხვავებულ, სკოლაში არასასწავლო საათებში დასჯილ მოზარდზე. კომედიური ელემენტებით ნაკვები კინოსურათი განსხვავებების მიღმა მყოფ მსგავსებებს აღწერს და მეგობრობისას ვიზუალური სხვაობების მეასეხარისხოვნებაზე მიუთითებს. ამავდროულად, ფილმი 80-იანი წლების ამერიკელ თინეიჯერებზე დაკვირვებისა და შესწავლის კარგი საშუალებაა. ასევე შეგიძლიათ ნახოთ ამავე ავტორის ნამუშევარი: Sixteen Candles.

რობ რაინერი Stand by Me - დარჩი ჩემთან. 1986. მოზარდების მეგობრობის შესახებ: ძალიან სასიამოვნო და ჩამთრევი სათავგადასავლო ფილმია. კინოსურათში, გარდაცვლილი მეგობრის საძებნელად პროტაგონისტთან ერთად ორი მეგობარი მიემართება. სტივენ კინგის ნოველაზე დაფუძნებული ამბავი ბავშვობის სირთულეებზე, მშობლებთან დაპირისპირებულობასა და ბავშვობაში განცდილი საფუძველმდებარე განცდების მნიშვნელობაზე მოგვითხრობს.

ლუი მალი: Au revoir les enfants - მშვიდობით ბავშვებო. 1987. კინონამუშევარი მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში, ერთ-ერთ კათოლიკურ კოლეჯში ებრაელი და ფრანგი ბავშვის მეგობრობის შესახებ მოგვითხრობს. ფილმი მორალური დილემების, უსამართლობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და ემპათიის მნიშვნელობაზე გადაღებული ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კინოსურათია.

ტეო ანგელოპულოსი Landscape in the Mist - პეიზაჟი ნისლში. 1988. დიდებული ფილმი მოზარდი გოგონასა და მისი პატარა ძმის შესახებ. ემოციურად ძალიან მძიმე ელემენტების შემცველი კინოსურათი, რომელიც კინემატოგრაფიული ესთეტიკის მწვერვალზე იმყოფება და სოციალური მნიშვნელობის მხრივ, განუმეორებელი ნამუშევარია. „ერთგვარი ბავშვური ოდისეა, სადაც ბერძენი ავტორის პოეტური შესაძლებლობები ჰომეროსის შესაძლებლობებს უტოლდება“ (გიორგი ჯავახიშვილი). ძალიან ამაღელვებელია ობოლი და-ძმის ისტორია, რომლებიც დაკარგულ მამას ეძებენ, გზად კი უამრავ ხიფათს აწყდებიან. გარდა ბიოგრაფიული განზომილებისა, ამავდროულად, დაკარგული მამის ძიება ზედმიწევნით სიმბოლური მნიშვნელობის მატარებელია.

ისაო ტაკაჰატა: Grave of the Fireflies - ციცინათელების სასაფლაო, 1988. ანიმე მეორე მსოფლიო ომის დროს იაპონიაში მიმდინარე მძიმე სოციალურ ვითარებაზე მოგვითხრობს, სიუჟეტი ობლად დარჩენილი და-ძმის გარშემო ტრიალებს. ძალიან მძიმე ისტორიაა, რომელიც მუდმივად აქცენტირებს თანაგრძნობისა და მხარდაჭერის მნიშვნელობაზე, განსაკუთრებით ამგვარი ძნელბედობის ჟამს.

პიტერ უირი: Dead Poets Society - მკვდარი პოეტების საზოგადოება. 1989. შეუძლებელია ფილმს 'მკვდარი პოეტების საზოგადოება' უყურო და სამუდამოდ არ დაგამახსოვრდეს ჯონ კიტინგი, პურიტანული კოლეჯის გამორჩეულად ქარიზმატული მასწავლებელი. სიუჟეტური ქარგა ბიჭებისთვის განკუთვნილ კონსერვატიული ტიპის სასწავლებელში მიმდინარეობს, რომელშიც ქცევისა და სწავლის სემანტიკა მკაცრად იერარქიულსა და ეჭვშეუვალ დოგმატიკაზე ფუძნდება. კიტინგი, მოსწავლეებს: დაბეტონებული, ინდოქტრინაციის ელფერგადაკრული განათლების მიცემის ნაცვლად, აქ და ახლა, შემოქმედებითი აზროვნებისა და ძირეული სურვილების ერთგულებისაკენ უბიძგებს. ლათინური აფორიზმი 'Carpe diem' ფილმის ლაიტმოტივია და კაპიტალისტურ, ავტომატიზებულ სიცოცხლეში 'თამაშის ხელოვნების' გადამრჩენელ მნიშვნელობაზე მიუთითებს.

რიჩარდ ლინქლეიტერი: Dazed and Confსused. 1993. საკმაოდ კარგი ფილმია, რომელიც 70-80იანი წლების ამერიკელ მაღალკლასელებზე მოგვითხრობს, ჰიპებსა და მსგავს თემატიკაზე მიმართულ გაკვეთილებში გამოსადეგი კინოსურათია.

რიჩარდ ლინქლეიტერი: Boyhood – ბავშვობა. 2014. ძალიან საინტერესო პროექტი, რომელიც წლების განმავლობაში იქმნებოდა (ფილმს 12 წელი იღებდნენ და მსახიობიც მისსავე განსახიერებულ პერსონაჟთან ერთად იზრდებოდა) და პროტაგონისტთა ასაკობრივ ზრდას კინემატოგრაფზე ასახავდა. ფილმი ორგანულად იკვლევს თინეიჯერულ გამოწვევებსა და ბავშვების ცხოვრებაზე ემოციური თუ ფიზიკური ფაქტორების ცვალებადობის გარდამტეხ მნიშვნელობას.

ძმები დარდენები: Rosetta – როზეტა. 1999. სოციალური კინოს მნიშვნელოვანი ნიმუში 17 წლის მოზარდ გოგოზე, რომელიც მძიმე სოციალურ წნეხს სხვადასხვა გზებით ებრძვის. პროტაგონისტზე მუდმივად მიპყრობილი კამერა, მაყურებლებს ამაღელვებელი ისტორიის თანაზიარად გვამყოფებს.

ძმები დარდენები: The Kid with a Bike - ბიჭი ველოსიპედით. 2011. მოკლედ რომ ვთქვათ, ულამაზესი და ემოციურად დახუნძლული ფილმი, უსახლკარო მოზარდ ბიჭსა და მასზე მზრუნველი, უცნობი ზრდასრული ქალის შესახებ. მნიშვნელოვანი სოციალური ხაზგასმებით; მამისაგან მიტოვებული ბავშვისა და ქურდობის, როგორც ტოტალური უპერსპექტივობის ალტერნატივის შესახებ.

ჰაიაო მიაძაკი: Nausicaä of the Valley of the Wind - ნაუსიკა ქარების ველიდან. 1984. ძალიან კარგი, მაგიური ნამუშევარი, გლობალურ დათბობაზე, მის თანმდევ ეკოლოგიურ კატასტროფებსა და ცხოველებთან მის თანადროულ მოპყრობაზე. თანაც, ბავშვებისთვის მარტივი და სასიამოვნო საყურებელია.

ჰაიაო მიაძაკი: Princess Mononoke - პრინცესა მონონოკე. 1997. ფილმი მოხერხებული და სიღრმისეული მეტაფორაა - ბუნების უკიდეგანო დამორჩილებასა და მის თანხმლებ მანკიერ გამოცდილებებზე. ერთი მხრივ, რეჟისორი გვატყობინებს, რომ ბუნების რესურსების გამოყენება სიცოცხლისთვის აუცილებელი პირობაა, მეორე მხრივ კი, ბუნების აღრიცხვა–დამორჩილებისას მასთან ზომიერი მოპყრობის აუცილებლობაზე მიგვითითებს.

ჰაიაო მიაძაკი: Spirited Away. 2001. სულ ცოტა ხნის წინ დავრწმუნდი, რომ კარგი ანიმე სრულყოფილი კინემატოგრაფიული ღირსების მატარებელია. ჰაიაო მიაძაკი კი ნამდვილი ოსტატი და ჟანრის ავანგარდში მყოფი ფიგურაა. ეს მართლაც ლეგენდარული ფილმი სიღრმისეულად იკვლევს ყოფიერების უმნიშვნელოვანესს შრეებს. კინოსურათში მომხმარებლობის, სამყაროსა და ბუნებასთან მიმართების საკითხები, ბავშვების თვალთახედვითა და მათთან ძირეულ მიმართებაშია განხილული.

გას ვან სენტი: Elephant – სპილო. 2003. გას ვან სენტის სპილო მნიშვნელოვანი ფილმია, სკოლებში ე.წ. 'შუთინგის' პრობლემის ანალიზისათვის (გას ვან სენტის სპილოზე იხილეთ ლევან აბდუშელიშვილის საინტერესო ​რეცენზია)

შონ ბეიკერი: The Florida Project - პროექტი ფლორიდა. 2017. საკმაოდ ძლიერი ფილმია ამერიკაში ჩაგრული სოციალური კლასისა და მის გარშემო მიმდინარე მძიმე სოციო-ეკონომიკური პერიპეტიების შესახებ. მოქმედება მცირეწლოვანი ბავშვების გარშემო ტრიალებს, მათი საკმაოდ მძიმე ყოველდღიურობა; გართობის, ნაყინის ბავშვური რიტუალურობით მირთმევისა და სხვა ვიზუალურად დასამახსოვრებელი დეტალების მეშვეობით მსუბუქდება. იაფფასიანი მოტელის გარშემო განვითარებული ისტორია სადა და უტყუარი სახითაა აღწერილი. 'პროექტი ფლორიდა' ბავშვების ოცნებებისა და მასთან დაპირისპირებული მტკივნეული რეალობის შესანიშნავი კინორეფლექსიაა. ბავშვების პერსპექტივით დანახული რეალობის ფონზე, ხელის გულზე იშლება ამერიკული სახელმწიფოსაგან მივიწყებული, მარგინალიზებული კლასი, რომელიც გადარჩენის ყოველწამიერ ჯაფაშია ჩართული. დასასრულიც სიმბოლური და ორაზროვანია, ერთი მხრივ, ეკლიანი რეალობისგან გაქცევა წრფელი მეგობრობის შუქზე ილანდება, მეორე მხრივ, გაქცევის ვექტორები დისნეილენდის, როგორც 'ამერიკული ოცნების' – იდეოლოგიური ხაფანგის გამომსახველ, ფაქტობრივი ძეგლისკენაა მიმართული.

და ბოლოს, მოსწავლეებთან საკომუნიკაციო ენის გაშუალება-გაბუნებრივებისთვის, ყველას გამოგვადგება ის ფილმები თუ სერიალები, რომლებსაც მოზარდები ხშირად უყურებენ. მაგ: Toy Story, Harry Potter, E.T. the Extra-Terrestri (თუმცა, ეს აღარც იმდენად). სერიალები: Stranger Things, Sex Education, The End of the F***ing World. ასევე, მარველისა და დისის კომიქსების კინოეკრანიზაციები. ხსენებული პოპულარული პროექტების ყურებით, გარდა მისი მაყურებელი ბავშვების ინტერესებისა და გემოვნების გაცნობისა, ამავდროულად ვეცნობით: იმ სააზროვნო და კულტურულ კოდებს, რომლებიც ახალი (მილენიალების შემდგომი თაობების) თაობის რაღაცაგვარ ფორმირებაში მონაწილეობენ. 

ავტორი: ავთანდილ ძამაშვილი 

შეიძლება დაინტერესდეთ

2020-2021 სასწავლო წლისათვის სახელმწიფო სასწავლო გრანტის წლიური მოცულობები, ოდენობები და პროგრამული დაფინანსების მოცულობა განისაზღვრა

2020-2021 სასწავლო წლისათვის სახელმწიფო სასწავლო გრანტის წლიური მოცულობები, ოდენობები და პროგრამული დაფინანსების მოცულობა განისაზღვრა

საქართველოს მთავრობის დადგენილებით 2020-2021 სასწავლო წლისათვის სახელმწიფო სასწავლო გრანტის წლიური მოცულობები, ოდენობები და პროგრამული დაფინანსების მოცულობა განისაზღვრა.

2020-2021 სასწავლო წელს საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროს მიერ დამტკიცებული სახელმწიფოს მიერ დაფუძნებული უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების ბაკალავრიატის, მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო, ვეტერინარიის ინტეგრირებული სამაგისტრო, დიპლომირებული მედიკოსის/ სტომატოლოგის აკრედიტებული საგანმანათლებლო პროგრამების პროგრამული მიმართულების/მიმართულებების პროგრამული დაფინანსების მოცულობა განისაზღვროს 12 723 750 (თორმეტი მილიონ შვიდას ოცდასამი ათას შვიდას ორმოცდაათი) ლარით. უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებზე პროგრამული დაფინანსების გაცემის წესსა და პირობებს ამტკიცებს საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო.

2. ერთიანი ეროვნული გამოცდების საფუძველზე გასაცემი სახელმწიფო სასწავლო გრანტის წლიური მოცულობა განისაზღვროს 12 600 000 (თორმეტი მილიონ ექვსასი ათასი) ლარით.

3. სრული და ნაწილობრივი ოდენობის სახელმწიფო სასწავლო გრანტები ბაკალავრიატის, მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო, ვეტერინარიის ინტეგრირებული სამაგისტრო, დიპლომირებული მედიკოსის/სტომატოლოგის აკრედიტებული საგანმანათლებლო პროგრამის ფარგლებში ჩარიცხული სტუდენტებისათვის გაიცემა 9 155 000 (ცხრა მილიონ ას ორმოცდათხუთმეტი ათასი) ლარის ფარგლებში.

4. 2020-2021 სასწავლო წელს ერთიანი ეროვნული გამოცდების საფუძველზე გასაცემი სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობა განისაზღვროს 2 250 ლარით.

5. თუ სტუდენტმა მოიპოვა სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობა, კერძო სამართლის იურიდიული პირის – უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების სტუდენტის ამ დაწესებულების მიერ დადგენილ სწა­­ვლის საფასურს სახელმწიფო ფარავს მხოლოდ სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობის ფარგლებში.

6. 2020-2021 სასწავლო წელს ერთიანი ეროვნული გამოცდების საფუძველზე გასაცემი სახელმწიფო სასწავლო გრანტის ნაწილობრივი ოდენობები კერძო და საჯარო სამართლის იურიდიულ პირებში – უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებში სწავლის დასაფინანსებლად განისაზღვროს შემდეგნაირად:

ა) სრული ოდენობის 70 პროცენტი, მაგრამ არაუმეტეს 1 575 ლარისა;

ბ) სრული ოდენობის 50 პროცენტი, მაგრამ არაუმეტეს 1 125 ლარისა.

7. ამ მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებული თანხა:

ა) განაწილდეს ერთიანი ეროვნული გამოცდების შემდეგ საგნებზე:

ა.ა) მათემატიკა;

ა.ბ) ბიოლოგია;

ა.გ) ქიმია;

ა.დ) ფიზიკა;

ა.ე) ზოგადი უნარები;

ა.ვ) ისტორია;

ა.ზ) გეოგრაფია;

ა.თ) ლიტერატურა;

ა.ი) სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება;

ა.კ) სამოქალაქო განათლება;

ბ) ამ პუნქტის „ა.ა“ – „ა.კ“ ქვეპუნქტებით განსაზღვრულ საგნებზე განაწილდეს შემდეგი პრინციპის დაცვით:

ბ.ა) ამ პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის „ა.ა“ – „ა.ე“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული საგნებისათვის პრიორიტეტულ წონად განისაზღვროს 1.4, ხოლო „ა.ვ“ – „ა.კ“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული საგნებისათვის – 1;

ბ.ბ) ამ მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებული თანხის 5% თანაბრად განაწილდეს ამ პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრულ საგნებზე. იმ შემთხვევაში, თუ არცერთი უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების მიერ დამატებით საგნად არ არის განსაზღვრული ამ პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული ერთი ან რამდენიმე საგანი, ამ საგნისთვის/საგნებისთვის განკუთვნილი თანხა თანაბრად ნაწილდება დანარჩენ საგნებზე;

ბ.გ) ამ მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებული თანხის 95% პროპორციულად განაწილდეს უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებების მიერ ამ პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული საგნებისათვის გამოცხადებული ადგილების რაოდენობის შესაბამისად, საგნებისათვის მინიჭებული პრიორიტეტული წონის გათვალისწინებით;

ბ.დ) ამ პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის „ბ.გ“ ქვეპუნქტში მითითებული თითოეული საგნისათვის გამოცხადებული ადგილების რაოდენობის განსაზღვრისას:

ბ.დ.ა) თუ უმაღლესმა საგანმანათლებლო დაწესებულებამ აკადემიურ პროგრამაზე ჩარიცხვისათვის დააწესა დამატებითი გამოცდა, ამ პროგრამისათვის გამოცხადებული ადგილების რაოდენობის ნახევარი ითვლება საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის 2011 წლის 18 თებერვლის №19/ნ ბრძანების №1 დანართით დამტკიცებული „ერთიანი ეროვნული გამოცდების ჩატარების დებულების“ (შემდგომში – დებულება) მე-6 მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტით განსაზღვრული საგნისათვის გამოცხადებული ადგილების რაოდენობად, ხოლო ნახევარი – დებულების მე-6 მუხლის მე-5 პუნქტით გათვალისწინებული საგნისთვის გამოცხადებული ადგილების რაოდენობად. უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების მიერ სავალდებულო საგნად დებულების მე-6 მუხლის მე-2 პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული ორივე საგნის განსაზღვრის ან დამატებითი გამოცდის რამდენიმე საგანში დაწესების შემთხვევაში, ამ საგნებისათვის გამოცხადებული ადგილების რაოდენობად ითვლება მათთვის დადგენილი აბიტურიენტთა მინიმალური კვოტის ნახევარი;

ბ.დ.ბ) დებულების მე-6 მუხლის მე-8 პუნქტით გათვალისწინებული საგანმანათლებლო პროგრამების შემთხვევაში, თითოეული პროგრამისათვის გამოცხადებული ადგილების რაოდენობის ნახევარი ითვლება ბიოლოგიის საგნისათვის გამოცხადებული ადგილების რაოდენობად, ხოლო ნახევარი – დებულების მე-6 მუხლის მე-8 პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული საგნებისათვის გამოყოფილად, მათთვის დადგენილი აბიტურიენტების მინიმალური კვოტის გათვალისწინებით;

გ) ამ პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად თანხის განაწილების შემდეგ თანხის დარჩენის შემთხვევაში, დარჩენილი თანხა ნაწილდება იმ საგანზე, რომელზეც ამ პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტის შესაბამისად თანხის განაწილების შემდეგ მეტი თანხა განაწილდა;

დ) ამ პუნქტით დადგენილი განაწილების შედეგად მიღებული თანხის 25% განაწილდება სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობით (100 პროცენტით) დაფინანსებისათვის, 25% განაწილდება სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობის 70 პროცენტით დაფინანსებისთვის, ხოლო 50% – სრული ოდენობის 50 პროცენტით დაფინანსებისათვის.

8. ამ მუხლის მე-2 – მე-7 პუნქტებით დადგენილი წესი არ გამოიყენება ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ ზოგადი უნარების აზერბაიჯანულენოვანი, სომხურენოვანი, აფხაზური ენისა და ოსური ენის ტესტების შედეგების საფუძველზე ჩარიცხული იმ სტუდენტების სახელმწიფო სასწავლო გრანტით დაფინანსებისას, რომლებიც გადიან ქართულ ენაში მომზადების საგანმანათლებლო პროგრამას. ამ სტუდენტთათვის 2020-2021 სასწავლო წელს ერთიანი ეროვნული გამოცდების საფუძველზე გასაცემი სახელმწიფო სასწავლო გრანტის ოდენობა შეადგენს 2 250 ლარს.

9. თუ ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ ზოგადი უნარების აზერბაიჯანულენოვანი, სომხურენოვანი, აფხაზური ენისა და ოსური ენის ტესტების შედეგების საფუძველზე ჩარიცხულმა სტუდენტმა მოიპოვა სახელმწიფო სასწავლო გრანტი, კერძო სამართლის იურიდიული პირის – უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების სტუდენტის ამ დაწესებულების მიერ დადგენილ სწავლის საფასურს სახელმწიფო ფარავს მხოლოდ ამ მუხლის მე-8 პუნქტით დადგენილი სახელმწიფო სასწავლო გრანტის ოდენობის ფარგლებში.

10. „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ სტუდენტთა სოციალური პროგრამის ფარგლებში დაფინანსება შეადგენს 2 520 000 (ორი მილიონ ხუთას ოცი ათასი) ლარს.

11. „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-80 მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული უცხო ქვეყნის მოქალაქეთა დაფინანსება შეადგენს 240 000 (ორას ორმოცი ათასი) ლარს, რომელიც გაიცემა საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროს მიერ განსაზღვრული სახელმწიფო პროგრამის შესაბამისად.

12. ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ ზოგადი უნარების აზერბაიჯანულენოვანი ტესტის შედეგების საფუძველზე ჩარიცხულ სტუდენტთა სახელმწიფო სასწავლო გრანტით დაფინანსება შეადგენს 225 000 (ორას ოცდახუთი ათასი) ლარს.

13. ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ ზოგადი უნარების სომხურენოვანი ტესტის შედეგების საფუძველზე ჩარიცხულ სტუდენტთა სახელმწიფო სასწავლო გრანტით დაფინანსება შეადგენს 225 000 (ორას ოცდახუთი ათასი) ლარს.

14. ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ აფხაზური ენის ტესტის შედეგების საფუძველზე ჩარიცხულ სტუდენტთა სახელმწიფო სასწავლო გრანტით დაფინანსება შეადგენს 10 000 (ათი ათასი) ლარს.

15. ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ ოსური ენის ტესტის შედეგების საფუძველზე ჩარიცხულ სტუდენტთა სახელმწიფო სასწავლო გრანტით დაფინანსება შეადგენს 10 000 (ათი ათასი) ლარს.

16. იმ აბიტურიენტთა დაფინანსება, რომელთაც ბაკალავრიატის, მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო, ვეტერინარიის ინტეგრირებული სამაგისტრო, დიპლომირებული მედიკოსის/სტომატოლოგის აკრედიტებულ საგანმანათლებლო პროგრამაზე აბსოლუტური ქულებით რანჟირების დოკუმენტით თანაბარი ქულები მოიპოვეს და ყველა მათგანის დაფინანსებისათვის საკმარისი არ არის სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობისათვის გამოყოფილი თანხა, განხორციელდება სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობის 70 პროცენტისთვის გამოყოფილი თანხიდან, კანონმდებლობით დადგენილი წესით. ამ შემთხვევაში, სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობისათვის გამოყოფილი თანხის დარჩენილი ნაწილი ემატება სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობის 70 პროცენტისათვის გამოყოფილ თანხას.

17. იმ აბიტურიენტთა დაფინანსება, რომელთაც ბაკალავრიატის, მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო, ვეტერინარიის ინტეგრირებული სამაგისტრო, დიპლომირებული მედიკოსის/სტომატოლოგის აკრედიტებულ საგანმანათლებლო პროგრამაზე აბსოლუტური ქულებით რანჟირების დოკუმენტით თანაბარი ქულები მოიპოვეს და ყველა მათგანის დაფინანსებისათვის საკმარისი არ არის სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობის 70 პროცენტისათვის გამოყოფილი თანხა, განხორციელდება სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობის 50 პროცენტისათვის გამოყოფილი თანხიდან, კანონმდებლობით დადგენილი წესით. ამ შემთხვევაში, სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობის 70 პროცენტისათვის გამოყოფილი თანხის დარჩენილი ნაწილი ემატება სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობის 50 პროცენტისათვის გამოყოფილ თანხას.

18. ის აბიტურიენტები, რომელთაც ბაკალავრიატის, მასწავლებლის მომზადების ინტეგრირებული საბაკალავრო-სამაგისტრო, ვეტერინარიის ინტეგრირებული სამაგისტრო, დიპლომირებული მედიკოსის/ სტომატოლოგის აკრედიტებულ საგანმანათლებლო პროგრამაზე აბსოლუტური ქულებით რანჟირების დოკუმენტით თანაბარი ქულები მოიპოვეს და ყველა მათგანის დაფინანსებისათვის საკმარისი არ არის სახელმწიფო სასწავლო გრანტის სრული ოდენობის 50 პროცენტისათვის გამოყოფილი თანხა, დაფინანსებას არ მიიღებენ.

19. ამ მუხლის მე-16 – მე-18 პუნქტებით გათვალისწინებული განაწილების შედეგად ამ მუხლის მე-7 პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ საგნებში თანხის დარჩენის შემთხვევაში, დარჩენილი თანხის საერთო ოდენობა განაწილდება აბიტურიენტებზე თითოეული საგნის მიხედვით, საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის მინისტრთან შეთანხმებით, სსიპ – შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრის დირექტორის ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით განსაზღვრული რიგითობით, აბიტურიენტების მიერ მიღებული აბსოლუტური ქულის მიხედვით უმაღლესიდან უმდაბლესისკენ, სრული ოდენობის 50 პროცენტით დაფინანსებისათვის.

20. ამ მუხლის მე-19 პუნქტით გათვალისწინებული დარჩენილი თანხების გადანაწილების დროს მხედველობაში არ მიიღება ის საგანი/საგნები, რომელშიც ყველა აბიტურიენტი დაფინანსდა ან რომელშიც თანაბარი უმაღლესი აბსოლუტური ქულის მქონე აბიტურიენტთა დასაფინანსებლად დარჩენილი თანხა საკმარისი არ არის.

21. ის აბიტურიენტები, რომელთაც აბსოლუტური ქულებით რანჟირების დოკუმენტით თანაბარი ქულები მოიპოვეს და ყველა მათგანის დაფინანსებისათვის საკმარისი არ არის ამ მუხლის მე-19 პუნქტით გათვალისწინებული თანხა, ამ მუხლის მე-19 პუნქტით გათვალისწინებული განაწილების შედეგად დაფინანსებას არ მიიღებენ.

22. ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ ზოგადი უნარების აზერბაიჯანულენოვანი ტესტის შედეგების საფუძველზე ჩარიცხული ის სტუდენტები, რომელთაც აბსოლუტური ქულებით რანჟირების დოკუმენტით თანაბარი ქულები მოიპოვეს და ყველა მათგანის დაფინანსებისათვის საკმარისი არ არის ამ მუხლის მე-12 პუნქტით გათვალისწინებული თანხა, დაფინანსებას არ მიიღებენ.

23. ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ ზოგადი უნარების სომხურენოვანი ტესტის შედეგების საფუძველზე ჩარიცხული ის სტუდენტები, რომელთაც აბსოლუტური ქულებით რანჟირების დოკუმენტით თანაბარი ქულები მოიპოვეს და ყველა მათგანის დაფინანსებისათვის საკმარისი არ არის ამ მუხლის მე-13 პუნქტით გათვალისწინებული თანხა, დაფინანსებას არ მიიღებენ.

24. ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ აფხაზური ენის ტესტის შედეგების საფუძველზე ჩარიცხული ის სტუდენტები, რომელთაც აბსოლუტური ქულებით რანჟირების დოკუმენტით თანაბარი ქულები მოიპოვეს და ყველა მათგანის დაფინანსებისათვის საკმარისი არ არის ამ მუხლის მე-14 პუნქტით გათვალისწინებული თანხა, დაფინანსებას არ მიიღებენ.

25. ერთიანი ეროვნული გამოცდების მხოლოდ ოსური ენის ტესტის შედეგების საფუძველზე ჩარიცხული ის სტუდენტები, რომელთაც აბსოლუტური ქულებით რანჟირების დოკუმენტით თანაბარი ქულები მოიპოვეს და ყველა მათგანის დაფინანსებისათვის საკმარისი არ არის ამ მუხლის მე-15 პუნქტით გათვალისწინებული თანხა, დაფინანსებას არ მიიღებენ.

26. ამ მუხლის 21-ე - 25-ე პუნქტების შესაბამისად განაწილების შედეგად დარჩენილი თანხა, რომელიც ამ მუხლით დადგენილი წესით ვერ განაწილდა, აგრეთვე ამ მუხლის მე-12 – მე-15 პუნქტებით გათვალისწინებული თანხის განაწილების შედეგად დარჩენილი თანხა დაემატება ამ მუხლის 27-ე პუნქტის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ თანხას.

27. ის სტუდენტები, რომლებიც სტუდენტთა საგრანტო კონკურსში მოიპოვებენ სრულ სახელმწიფო სასწავლო გრანტს, ნაწილობრივ სახელმწიფო სასწავლო გრანტს ან ნაწილობრივი სახელმწიფო სასწავლო გრანტის ოდენობის გაზრდის უფლებას, მოპოვებული ქულების მიხედვით, ამ მუხლის მე-16 – მე-18 პუნქტებით დადგენილი წესით დაფინანსდებიან 215 000 (ორას თხუთმეტი ათასი) ლარის ფარგლებში, შემდეგი ოდენობებით:

ა) სრული სახელმწიფო სასწავლო გრანტი – 70 000 (სამოცდაათი ათასი) ლარი;

ბ) სრული სახელმწიფო სასწავლო გრანტის 70 პროცენტი – 70 000 (სამოცდაათი ათასი) ლარი;

გ) სრული სახელმწიფო სასწავლო გრანტის 50 პროცენტი – 75 000 (სამოცდათხუთმეტი ათასი) ლარი.

იხილეთ ​დადგენილება 

წაიკითხეთ სრულად