დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
თუ საკვების მიღების დროს დავლევთ წყალს, ის ნამდვილად გააზავებს მარილმჟავას, მაგრამ... - შეიძლება თუ არა წყლის მიღება ჭამის დროს?
შეიძლება თუ არა წყლის დალევა საკვების მიღების დროს? - თემაზე ექიმი გიორგი ღოღობერიძე საუბრობს.
„ალბათ გსმენიათ, რომ როდესაც საკვების მიღების დროს წყლის მიღება არ შეიძლება, რადგან მონელებას ხელი შეეშლება. თუ საკვებს ვერ მოინელებ, გაზები შეგაწუხებს, გასუქდები და სხვა. სწორია თუ არა ეს ყველაფერი? - ეს არ არის სიმართლე და დაგიმტკიცებთ რატომ.
როდესაც საქმე ეხება საკვების მონელებას, ჩვენს კუჭში არსებობს სპეციალური გარემო და ამ გარემოს ქმნის მარილმჟავა. როგორც კი მასში აღმოჩნდება საკვები, ერთი მხრივ, გაათავისუფლებს ბაქტერიებისგან, რათა ინფექცია არ შეიჭრას სხეულში, მეორე მხრივ, უზრუნველყოფს, რომ მასში არსებული ცილები გაიშალონ (ამას ჰქვია დენატურაცია) და მესამე, ააქტიურებს სპეციალურ ფერმენტებს, განსაკუთრებით პეპსინს, რომელიც ამ ცილებს დაჭრის და შემდეგ ჩვენ მას მოვინელებთ.
აქ ჩნდება ლოგიკური კითხვა - თუ კუჭში მჟავიანობა არის საკვანძო მომენტი, მაშინ წყლის დალევა როგორ შეიძლება არ აღმოჩნდეს ხელისშემშლელი?
თუ საკვების მიღების დროს მივიღებთ წყალს, ის ნამდვილად გააზავებს მარილმჟავას, მაგრამ მხოლოდ რამდენიმე წუთის განმავლობაში. იქ, სადაც კუჭი მთავრდება და იწყება თორმეტგოჯა ნაწლავი გვაქვს ადგილი, რომელსაც ჰქვია ანტრუმი. ანტრუმში არიან G უჯრედები, რომლებიც აფიქსირებენ, რომ კუჭში მჟავიანობა დაეცა მიღებული წყლის ხარჯზე, გამოყოფენ ჰორმონ გასტრინს, რომელიც იმოქმედებს კუჭზე, რის საფუძველზეც მჟავიანობა ისევ აღდგება. შესაბამისად, თუ საკვების მიღების დროს წყლის დალევა გიყვართ, მიიღეთ, ეს არანაირ პრობლემას არ წარმოადგენს.
ის ფაქტი, რომ თითქოს საკვების მიღების დროს წყლის დალევით წონაში მოიმატებ, ეს აბსულუტური სისულელეა, პირიქით, შეიძლება დაიკლო კიდეც. კვლევა ჩატარდა, სადაც ნახეს რომ თუ ადამიანი საკვების მიღების დროს, 12 კვირის განმავლობაში იღებდა 500 მლ სითხეს, წონაში იკლებდა. რა თქმა უნდა, წონაში კლება არ იყო მაინცდამაინც შთამბეჭდავი, მაგრამ 2 კილოგრამის დანაკარგი შეიმჩნეოდა 3 თვის განმავლობაში. ამიტომ, თუ თქვენ კვების დროს წყალს იღებთ, ამით შესაძლოა წონაშიც დაიკლოთ და შეკრულობაც მოიგვაროთ.
აქვე მინდა დავამატო, რომ ვისაც აწუხებს გასტროეზოფაგური რეფლუქსი, მაშინ წყლის მიღება საკვების მიღების დროს არ არის კარგი,“ - აღნიშნა გიორგი ღოღობერიძემ.
