დღეს სამშაბათია და მედიაპორტალი MomsEdu.ge ტრადიციულ რუბრიკას - ენდოკრინოლოგის რეკომენდაციებს წარმოგიდგენთ. ამჯერად ენდოკრინოლოგი თინათინ კაჭარავა ბოლო დროის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ დიეტაზე, კეტოგენურ დიეტაზე მოგაწვდით კომპეტენტურ ინფორმაციას. რას გულისხმობს კეტოგენური დიეტა, რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს მას და რეკომენდებულია თუ არა ამ რეჟიმის დაცვა ყველასთვის, - სწორედ ამ საკითხებს შეიტყობთ დღევანდელი სტატიიდან.
კეტოგენური დიეტა ბოლო დროს დიდი პოპულარობით სარგებლობს მთელს მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი მას თვითნებურადაც კი მიმართავს. უნდა აღინიშნოს, რომ ინფორმირებულობა ამ საკითხზე საკმაოდ მწირია და კეტოგენური დიეტის მიმდევართა უმეტესობამ არ იცის, რომ ამ რეჟიმით შესაძლოა, ზიანიც კი მიადგეს ორგანიზმს.
კეტოგენური, იგივე კეტოდიეტა - გულისხმობს საკვებ რაციონში ნახშირწყლების მინიმუმამდე შემცირებას: 70% მოდის ცხიმებზე, 25% ეთმობა ცილებს, ხოლო დანარჩენი 5% კი უკავია ნახშირწყლებს.
ცნობილია, რომ ჩვენი ორგანიზმი ენერგიის ძირითად წყაროდ იყენებს ნახშირწყლებს, ხოლო კეტოგენური რეჟიმის დროს ენერგიის ძირითადი წყარო ხდება ცხიმი, კონკრეტულად კი ცხიმის წვისგან მიღებული კეტონური სხეულები. თუმცა რაოდენ მომხიბვლელადაც არ უნდა გამოიყურებოდეს ეს ტერმინი, კეტოდიეტას თან ახლავს არაერთი გვერდითი მოვლენა.
განვიხილოთ კეტოგენური კვების რაციონი: ამ დროს რაციონი გაჯერებულია ძირითადად ცხიმოვანი საკვებით.
კეტოგენური დიეტის დროს დაშვებულია:
რძის პროდუქტები ცხიმის მაღალი შემცველობით,
კვერცხი,
ნებისმიერი ხორცეული,
თევზი და ზღვის პროდუქტები,
მწვანე ბოსტნეული, რომელიც შეიცავს დიდი რაოდენობით უჯრედისს,
სოკო,
თხილეული,
მცენარეული ზეთი,
ნაღების კარაქი,
ხილიდან - კენკროვნები და ავოკადო.
რაციონის მთავარი პრინციპი კი არის პროცენტული ბალანსის დაცვა - 70% ცხიმი, 25% ცილა და 5% ნახშირწყლები. აქვე აღვნიშნავ, რომ კალორაჟის კონტროლი კეტოდიეტის დროსაც ისევე აუცილებელია, როგორც ნებისმიერ სხვა შემთხვევაში.
შევეხოთ კეტოგენური დიეტის დადებით მხარეებს: ყველაზე ხშირად რასაც ამ დროს პაციენტები აღნიშნავენ არის ის, რომ მათ პრაქტიკულად არ შივდებათ. ამ ტიპის რეჟიმის დროს რეგულირდება ჰორმონ ინსულინის დონე. ინსულინი არის ანაბოლური (მაშენებელი) ჰორმონი, რომელიც იწვევს მადის გაძლიერებას, შესაბამისად, ამ ტიპის კვების დროს ხდება მადის დაქვეითება, წონაში კლება კი მიმდინარეობს ცხიმების ხარჯზე და თან ნაკლებად ხდება კუნთური მასის შემცირება. აქვე განვაგრძოთ მისი უარყოფითი მხარეების ჩამოთვლა: კეტოგენურ კვებას შეუძლია ორგანიზმში გამოიწვიოს ყაბზობა (შეკრულობა), სიმძიმე კუჭ-ნაწლავის არეში, გულისრევის შეგრძნება, კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე რომელიც მიკრო, მაკრო ელემენტებისა და ვიტამინების დეფიციტის ფონზე შეიძლება განვითარდეს. კეტო მიმდევართა უმეტესობა ამ რეჟიმზე გადასვლიდან დაახლოებით ერთ კვირაში აღნიშნავს ძლიერ სისუსტეს, თავბრუსხვევას, არტერიული წნევის დაქვეითებას და კუნთების ტკივილს, რასაც „კეტო ფლუ“ (კეტო გაციება) ეწოდება. როგორც წესი, ეს ჩივილები რამდენიმე დღეში ქრება. ასევე რადგან აღნიშნული კვების რეჟიმის დროს უფრო მეტი დატვირთვით უწევთ მუშაობა ღვიძლს და თირკმლებს, შესაძლებელია, მოხდეს მათი ფუნქციის დარღვევა. გვერდით მოვლენას მიეკუთვნება ორგანიზმში ე.წ „ცუდი“ ქოლესტერინის მატება.
კეტო რეჟიმის დაცვა არ შეიძლება ორსულებისთვის და ლაქტაციაში მყოფი ქალებისთვის. ასევე აკრძლულია ნებისმიერი ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანისთვის (დიაბეტი, გულის უკმარისობა და ა.შ). მისი დაცვა კატეგორიულად აკრძალულია ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში.
ბოლოს კი, ტრადიციულად ჩვენს მკითხველს ისევ შევახსენებ, რომ კვების ნებისმიერი ტიპის დროს მხოლოდ რაციონს არ ენიჭება უპირატესობა, აუცილებელია კალორაჟის და კვების ჯერადობის კონტროლი. კვლავ გავუსვათ ხაზი იმას, რომ ყველა ორგანიზმი არის ინდივიდუალური და არ არსებობს ყველასთვის მორგებული არც კვების ტიპი და არც კვების რაციონი.
რამ შეიძლება გამოიწვიოს ჭარბი ოფლიანობა ბავშვებში?
რამ შეიძლება გამოიწვიოს ჭარბი ოფლიანობა ბავშვებში? - ამ თემაზე MomsEdu.ge-ს ესაუბრა პედიატრი ეკა უბერი.
„ბავშვებში ჭარბი ოფლიანობა, იგივე ჰიპერჰიდროზი შემაშფოთებელი შეიძლება იყოს, როგორც ბავშვებისთვის, ისე მათი მშობლებისთვის. ოფლიანობა სხეულის ნორმალური ფუნქციაა. ის ხელს უწყობს სხეულის ტემპერატურის რეგულირებას, მაგრამ გადაჭარბებული ოფლიანობა შეიძლება გახდეს შემდგომი შეფასების მიზეზი“.
- რამ შეიძლება გამოიწვიოს ოფლიანობის გაძლიერება ჩვილებსა და სკოლამდელი ასაკის ბავშვებში?
- ჰიპერჰიდროზის ორი ძირითადი ტიპი არსებობს:
პირველადი ჰიპერჰიდროზი - ამ ტიპის ჰიპერჰიდროზი ხდება რაიმე ძირითადი სამედიცინო მდგომარეობის გარეშე და უფრო ხშირია მოზარდებსა და მოზრდილებში. როგორც წესი, ვლინდება სხეულის კონკრეტულ უბნებზე, როგორებიცაა ხელისგულები, ფეხის ძირები, იღლიები და სახე. მიუხედავად იმისა, რომ არ არის მავნე, ის შეიძლება იწვევდეს სოციალურ დისკომფორტს.
მეორადი ჰიპერჰიდროზი - ამ ტიპის ჰიპერჰიდროზი გამოწვეულია ძირითადი სამედიცინო მდგომარეობით ან მედიკამენტებით. მას შეუძლია გავლენა მოახდინოს მთელ სხეულზე. ის არის ძირითადი პრობლემის სიმპტომი, შესაბამისად, მეტად შემაშფოთებელია.
ბავშვებში მეორადი ჰიპერჰიდროზის საერთო მიზეზის გამომწვევი შეიძლება იყოს:
ინფექციები - ზოგიერთმა ინფექციამ შეიძლება გამოიწვიოს ჭარბი ოფლიანობა, როგორებიცაა: ტუბერკულოზი, ენდოკარდიტი და ზოგიერთი ვირუსული ინფექცია;
ჰორმონალური ცვლილებები - ჰორმონალურმა დისბალანსმა, როგორებიცაა: ფარისებრი ჯირკვლის ზედმეტად აქტიურობა (ჰიპერთირეოზი) ან დიაბეტმა, შეიძლება გამოიწვიოს ჭარბი ოფლიანობა;
ნევროლოგიური დარღვევები - მდგომარეობებმა, როგორებიცაა: ავტონომიური დისფუნქცია, შფოთვითი აშლილობები, ან ნერვულ სისტემაზე მოქმედი მდგომარეობა, შეიძლება გამოიწვიოს ოფლიანობა;
მედიკამენტები - ზოგიერთმა მედიკამენტმა, განსაკუთრებით, რომლებიც გამოიყენება სიცხის ან გარკვეული ფსიქიატრიული პრობლემის სამკურნალოდ, შეიძლება გამოიწვიოს ჭარბი ოფლიანობა, როგორც გვერდითი ეფექტი.
- როგორ ხდება მკურნალობა?
- ჰიპერჰიდროზის მკურნალობის ვარიანტები განსხვავდება მდგომარეობის ტიპისა და სიმძიმის მიხედვით. პირველადი ჰიპერჰიდროზის მკურნალობა შეიძლება მოიცავდეს ადგილობრივ ანტიპერსპერანტებს, იონოფორეზის (პროცედურა, რომელიც იყენებს ელექტროდენებს ოფლიანობის შესამცირებლად) და მძიმე შემთხვევებში, მედიკამენტებს, ან ბოტულინის ტოქსინის ინექციებს.
მეორადი ჰიპერჰიდროზის დროს, ყურადღება გამახვილებულია ძირითადი სამედიცინო მდგომარეობის მკურნალობაზე ან მედიკამენტების კორექტირებაზე(რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ჭარბი ოფლიანობა).
გადამწყვეტია სამედიცინო რჩევის მოძიება ბავშვებში ჭარბი ოფლიანობის სათანადო დიაგნოსტიკისა და მართვის უზრუნველსაყოფად. სწორი მიდგომით, ხშირად შესაძლებელია მდგომარეობის ეფექტურად მართვა, რაც განაპირობებს ბავშვის კომფორტის გაუმჯობესებას და ცხოვრების ხარისხს.
