Baby Bag

„მთელი ცხოვრება რასაც არ უნდა მიაღწიო, დაუფიქრებლად გავცვლიდი 70-იანი წლების ქუთაისის რომელიმე თოვლიან ახალ წელზე,“- თეა გვასალია

„მთელი ცხოვრება რასაც არ უნდა მიაღწიო, დაუფიქრებლად გავცვლიდი 70-იანი წლების ქუთაისის რომელიმე თოვლიან ახალ წელზე,“- თეა გვასალია

ყოფილმა ტელეწამყვანმა თეა გვასალიამ სოციალურ ქსელში პოსტი გამოაქვეყნა, რომელშიც ბავშვობაში ქუთაისში გატარებულ საახალწლო არდადეგებს და იქ გატარებულ საოცარ დღეებს იხსენებს:

„არ მახსოვს, რამდენ ხანს გრძელდებოდა ჩვენს დროს საახალწლო არდადეგები, ალბათ ათი დღე ან ორი კვირა, მაგარამ ის კი მახსოვს, 1 სექტემბრიდან რომ ველოდებოდით და დღეებს ვითვლიდით. მაშინ, ახლანდელისგან განსხვავებით, დრო ძლივს მიიზლაზნებოდა და როდის-როდის დგებოდა ის ბედნიერი დღე, მშობელთა კრებიდან დაბრუნებული დედაჩვენის აღმზრდელობით ხასიათის „სპიჩის“ შემდეგ, ქუთაისში გასამგზავრებელ მზადებას რომ ვიწყებდით. რაღა დროსია, მაგრამ ახლა ვბრაზობ, რატომ გვევალებოდა საუკეთესო ნიშნებზე სწავლა და რატომ ითვლებოდა ყოველი ოთხიანი სამშობლოსა და ოჯახის ღალატად. ხომ შეიძლებოდა ეთქვათ, კარგი შვილო, გასაგებია რომ არ გესმის და არც გაინტერესებს ეს ტექნიკური საგნები, მაშინ ჰუმანიტარულები გავაძლიეროთ და მოდი ერთის ნაცვლად სამი ენა ვისწავლოთო. მაგრამ არა, თან მე, როგორც უფროსს, რატომღაც მეტს მთხოვდნენ და ორივეს მაგივრად მე ვიტუქსებოდი.

აი, სადაც არავინ კითხულობდა ჩვენს აკადემიურ მოსწრებას, ყოფაქცევას და მუსიკის გამოცდების შედეგებს, ბებია-ბაბუის სახლი იყო საფიჩხიაზე. იქ ჩვენ ვიყავით სამყაროს ცენტრი და ჩვენს ირგვლივ ბრუნავდა დედამიწა. გაფიქრებული არ გვქონდა სურვილი, რომ უკვე შესრულებული იყო. ნანატრ თოვლს ბაბუ ვერ მოიყვანდა, მაგრამ ათასში ერთხელ ხდებოდა სასწაული და ქუთაისიც თეთრად გადაპენტილი ეგებებოდა ახალ წელს. მაშინ ორმაგად გვიხაროდა, რადგან რიკოთი იკეტებოდა ხოლმე და მატარებლით გვიწევდა მგზავრობა. ეს იყო ენითაუწერელი სიხარული და რაღაც უჩვეულოს მოლოდინი. ვაგონის ფანჯრებზე ცხვირმიჭყლეტილები კარგი ფილმივით მივჩერებოდით სახურავდათოვლილ სახლებს, მათ სარკმელებში მოციმციმე შუქებს, ნაადრევად დაღამებულზე დაცარიელებულ ქუჩებს და ლიმონისფრად განათებულ სადგურებზე მატარებლის მომლოდინე ხალხს. ქუთაისის თოვლი კი თბილისისაზე სველი და წყალწყალა იყო, თოვლჭყაპი უფრო ეთქმოდა. მაგრამ ვინ დაეძებდა. თეთრი ხომ იყო და ცივი, გუნდები ხომ კეთდებოდა და ცხვირის ადგილზე სტაფილოგარჭობილ თოვლის ბაბუასაც შეაკოწიწებდი მონდომებული ბავშვი ეზოში.

ავირბენდით სახლში ხელ-ფეხგაყინულები და ბედნიერები და იქ ბებიაჩვენის საოცარი ხელიდან გამოსული კულინარიული შედევრები გვხვდებოდა, გოზინაყთან, ჩურჩხელებთან და ფელამუშთან ერთად.

და ის „გრილიაჟი“ და „დათუნია“, მაშინ რომ ძლივს შოულობდნენ და ახლა ყოველ ნაბიჯზე ყრია, ჩემთვის დღესაც ახალი წლის სიმბოლოებიდან ერთ-ერთი პირველთაგანია და 31-ში სხვა კანფეტებს არც ვყიდულობ.

საღამოს თუ ისევ წამოთოვდა, არც ტელევიზორი გვახსოვდა, არც წიგნები. სანამ ძილის დრო არ დაგვიდგებოდა, ვისხედით ფანჯარასთან და სათითაოდ ვითვლიდით ერევნის ქუჩის ლამპიონების გაცრეცილ შუქზე როგორ მშვიდად ტრიალებდნენ სხვადასხვა ზომის ფიფქები ჰაერში და აუჩქარებლად ეშვებოდნენ ქვაფენილზე, რომლის პრიალა ქვებს ჯერ ტალღისებურად ედებოდა თოვლის საფარველი, შემდეგ ჩაღრმავებულ ადგილებსაც თოვლი ავსებდა და ყველა ხმას ახშობდა.

აი, ეს იყო სიჩუმე, ყველა სხვა ხმისგან რომ ისვენებს სული და ხორცი და ეს იყო სიმშვიდე, რომელსაც მაშინ ვერ აფასებ, რომელიც იქ, ბავშვობაში რჩება და მთელი მომდევნო ცხოვრება რასაც არ უნდა მიაღწიო, რომელი შვეიცარიის ალპებშიც არ უნდა ეძიო რელაქსი, რა მონბლანის ხედითაც არ უნდა დატკბე ღია ცის ქვეშ ცხელ ჯაკუზში მოლივლივე, სხვისი არ ვიცი და მე დაუფიქრებლად გავცვლიდი 70-იანი წლების ქუთაისის რომელიმე, თოვლიან ახალ წელზე, ჩემს მაგივრად რომ სხვები ფიქრობდნენ, ადამიანები, ვისაც ყველაზე მეტად ვუყვარდი ცოცხლები იყვნენ და ერთადერთი რაც მევალებოდა იმ ბედნიერი ბავშვობით დატკბობა იყო,“ - წერს თეა გვასალია.

შეიძლება დაინტერესდეთ

„მიღწევის მოტივაციის თვალსაზრისით, მშობლის, ამ შემთხვევაში კი მამის წვლილი, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბიჭის აღზრდაში“ - რა როლი აქვს მამას შვილების აღზრდის პროცესში?

„მიღწევის მოტივაციის თვალსაზრისით, მშობლის, ამ შემთხვევაში კი მამის წვლილი, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბიჭის აღზრდაში“ - რა როლი აქვს მამას შვილების აღზრდის პროცესში?
რა როლი აქვს მამას შვილის/შვილების აღზრდის პროცესში, არის თუ არა განსხვავება ბიჭების და გოგონების შემთხვევებში? - ამ და სხვა საინტერესო საკითხებზე ​MomsEdu.ge-ს ფსიქოლოგი ლელა ტყეშელაშვილი ესაუბრა. 

- ქალბატონო ლელა, ზოგადად, რომ ვისაუბროთ მამის როლზე შვილის აღზრდის პროცესში.

- ბოლო დროს სულ უფრო მეტს საუბრობენ მშობლების განსხვავებულ როლზე ოჯახში - ბავშვთა აღზრდის პროცესში. ამის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი ოჯახის დინამიკის შეცვლაა - ოჯახების სულ უფრო დიდი ნაწილია არასრული.

ბუნებრივია, იდეალურ შემთხვევაში ბავშვი უნდა იზრდებოდეს დედ-მამის გარემოცვაში, რადგან ტრადიციულად და ევოლუციურად ისინი ბავშვს განსხვავებული სახის სიყვარულს სჩუქნიან. არსებობს სიყვარულის გასხვავებული სახეობა - ე.წ. ​დედობრივი სიყვარული, რომელიც უპირობო სიყვარულის სახეობაა და უსიტყვოდ, უარგუმენტოდ, ყველაფრის მიუხედავად სიყვარულს გულისხმობს. დედას მაინც უყვარხარ, ყველა შემთხვევაში. განპირობებული, პირობადებული სიყვარული, რომელსაც დამსახურება და მოპოვება სჭირდება და რომელიც შესაძლოა, დაკარგო - ამ ტიპის სიყვარულს მამობრივს უწოდებენ. არა იმიტომ, რომ ასეთი სიყვარული მხოლოდ მამებს შეუძლიათ, უბრალოდ ის მამისათვის უფრო დამახასიათებელი და ტიპურია. მამობრივი სიყვარული ისეთივე ფასდაუდებელია, როგორც დედობრივი და მნიშვნელოვანი რესურსია ადამიანის ჰარმონიული პიროვნული განვითარების თვალსაზრისით.

ზოგადად, კვლევების თანახმად, სრულ ოჯახებში აღზრდილი ბავშვები (სხვა ფაქტორების მხრივ განსხვავებას თუ არ მივიღებთ მხედველობაში) ნაკლებად ამჟღავნებენ ქცევით და თვითმართვის პრობლემებს ზოგადადაც და საკლასო ოთახშიც, ხოლო 10-11 წლისთვის დამატებით თავს იჩენს გენდერული უფსკრულიც. კერძოდ, მარტოხელა დედების გაზრდილ გოგონებს, ზემოაღნიშნული თვალსაზრისით, თითქმის ორჯერ ნაკლები პრობლემები ჰქონდათ, ვიდრე ანალოგიურ სიტუაციაში აღზრდილ ვაჟებს. ასე რომ, მიღწევის მოტივაციის თვალსაზრისით მშობლის, ამ შემთხვევაში კი მამის წვლილი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბიჭის აღზრდაში.

ჩვენი ეს მტკიცება ეფუძნება კვლევებს და არავითარ შემთხვევაში არ ისახავს მიზნად მარტოხელა დედების სტიგმატიზებას. პირიქით, სწორი აღზრდის შემთხვევაში მარტოხელა დედას უწევს, გადავიდეს მამობრივი სიყვარულის და მომთხოვნელობის რეჟიმში, ამავე დროს, შეინარჩუნოს უპირობო სიყვარულიც, რათა არ დააზარალოს ბავშვის ემოციური სფერო და ამავე დროს დაეხმაროს ნებისყოფის გამომუშავებასა და თავდაჯერებულობის მოპოვებაში. კარგია, თუ დედა მოახერხებს, დაიხმაროს სანდო, გათვითცნობიერებული და კეთილგანწყობილი ადამიანი, ერთი ან მეორე ფუნქციის გადანაწილებაში. ამით ის ნაწილობრივ მოახერხებს პრობლემის დაბალანსებას, არაიშვიათად კი უკეთესად მოგვარებასაც, ვიდრე ეს არსებული, მაგრამ გულგრილი ან აგრესიული მამის არსებობის პირობებში იქნებოდა.

- რა ხდება ბავშვის ფსიქიკაში, თუ მამა დროის ძალიან მცირე ნაწილს უთმობს შვილთან ურთიერთობას და არის თუ არა სხვაობა ამ თვალსაზრისით ბიჭებისა და გოგონების აღზრდის შედეგებში?

- ბავშვობის დასასრულს თინეიჯერს გაცილებით უფრო ხშირად აქვს ეკრანი საძინებელში, ვიდრე ჰყავს მამა სახლში, ბოლო დროს კი ეს დედასაც შეეხება. მაშინაც კი, როცა მამა გვერდით არის, მასთან გატარებული ნახევარი საათის საპირწონედ ბავშვები ეკრანთან 44 საათს ატარებენ. ეს განსაკუთრებით ხშირად ბიჭებში შეინიშნება.

თანამედროვეობის ერთ-ერთი ავტორიტეტული ფსიქოლოგი ფილიპ ზიმბარდო აღნიშნავს, რომ ბიჭების უმრავლესობა (მათი დაახლოებით მესამედი) „ქალთა სამყაროში“ ცხოვრობს. მამა ან არ ცხოვრობს მათთან, ან იშვიათად და ცოტა დროით არის სახლში. ასეთი ოჯახების რაოდენობა, როგორც აღვნიშნეთ, სულ უფრო იმატებს.

დღეს, ბევრი იწერება ქალებისა და გოგონების მხარდაჭერაზე, გენდერული სტერეოტიპების მსხვრევისა და თანასწორობის პრინციპების დამკვიდრებაზე. ამ ფონზე და სხვა მიზეზებითაც შეიმჩნევა გოგონების მზარდი წინსვლა და განვითარება. ეს ამ სასიხარულო პროცესის მხოლოდ დასაწყისია და მთავარი შედეგები წინ გვაქვს, მაგრამ ტენდენცია აშკარად პოზიტიურია.

იმავეს ვერ ვიტყვით ბიჭებზე. ისინი სულ უფრო მეტად „გადიან“ კიბერსამყაროში. ალბათ ლოგიკურია, ვიკითხოთ, რას ეძებენ და რას იღებენ მისგან ისეთს, რომ არათუ უჭირთ თავის დანებება, მეტიც, სულ უფრო ეფლობიან მასში. რატომ არის ეს უფრო მეტად ბიჭების, ვიდრე გოგონების პრობლემა?

უმამობა და ფემინიზირებული სააღმზრდელო გარემო შინ და სკოლაში - აი რა განაპირობებს იმას, რომ ბიჭები ჩათრეულები არიან რეალობისგან მოწყვეტილ - პორნო და ვიდეოთამაშების ონლაინ სამყაროში. ამის უპირველესი მიზეზი არის ვირტუალურ უსაფრთხოებასა და მხარდაჭერასთან, ქცევის განმტკიცებასთან დაკავშირებული ემოციების ძიება, რადგან ამ ემოციებს ისინი სხვა გზით ვერსაიდან ვერ იღებენ. სკოლა და სასწავლო პროცესი ვერ იწვევს მათ სტიმულირებას, მასწავლებლების 90% ქალია, განსაკუთრებით დაწყებით საფეხურზე, როცა საფუძველი ეყრება ადამიანის პიროვნულ განვითარებას. ბიჭებს არ ჰყავთ საკუთარი სქესის/გენდერის შესაბამისი მიბაძვის მოდელი. დავალებები და მოსაწონ-მიუღებელი ქცევები სტერეოტიპულია. წახალისებულია ისეთი უნარები, რაც გოგონებისთვის მეტად მისაწვდომია, მაგალითად, წვრილ მოტორიკასთან დაკავშირებული - ლამაზად წერა, არ არის წახალისებული ფიზიკური აქტიურობა, რაც ბიჭებს მეტად უყვართ, ესსეების და პროექტების თემატიკაშიც ნაკლებად არის გათვალისწინებული ბიჭების ინტერესები.

ამას თუ დაემატება ის, რომ ბიჭებს ძალიან ხშირად არ ჰყავთ გვერდით მამა, რომელიც გაუძლიერებდა გარეგან მოტივაციას და თავდაჯერებულობას, არა აქვთ ჩვევები, რომლებიც შესძენდენ გამბედაობას რომანტიკულ ურთიერთობებში, მივხვდებით, რატომ ხდება, რომ ისინი ცდილობენ, აიცილონ თავიდან ზრდასრული ადამიანის ცხოვრება. შედეგად ისინი განმარტოვდებიან საძინებელში, სადაც ვირტუალურ სამყაროში საკუთარ თავს საწინააღმდეგოს უმტკიცებენ. ეს ბიჭების გაუცხოების, რეალური ცხოვრებიდან „ამორთვის“ ახალი სახეობაა.

ასე რომ, მაშინ, როდესაც ქალები სულ უფრო თავდადებით შრომობენ და წარმატებულები არიან სკოლებში და კარიერაში, მსოფლიოს მასშტაბით ჩატარებული კვლევების მონაცემების მიხედვით, ბიჭები სულ უფრო ხშირად ანებებენ თავს სწავლას.

ასე მომრავლდნენ ადამიანები, ბიჭები, რომლებიც არიან უფრო და უფრო ინფანტილურები, რაც გულისხმობს იმას, რომ მათ არა აქვთ ეკონომიკური მიზნები, აკლიათ ემოციური ინტელექტი, უგროვდებათ შეუსრულებელი მოვალეობები, ვერ ახერხებენ ეფექტიან კომუნიკაციას, რეალურ რომანტიკულ ურთიერთობებს.

რა ხდება გოგონებთან დაკავშირებით? - უმამოდ აღზრდის ზეგავლენა აქაც მნიშვნელოვანია, ზარალდება მათი ემოციური და ინტიმური სფერო, მაგრამ რაც შეეხება სწავლას და კარიერულ წინსვლას, გოგონები უფრო აგრესიულად მიზანდასახულები ხდებიან, აქვთ მისწრაფება, აჯობონ ბიჭებს და აღწევენ კიდეც ამას.

სასწავლო მოსწრების თვალსაზრისით ცვლილებების მიმართ გოგონები უფრო მდგრადები არიან, ვიდრე ბიჭები, არა იმიტომ, რომ ეს მათი სქესით არის განპირობებული, არამედ იმ უბრალო მიზეზის გამო, რომ გოგონები თავიანთი სქესის უფროსების გარემოცვაში იზრდებიან, შექებას ან რაიმე სხვა სახის განმტკიცებას მათგან იღებენ, თუმცა აკლიათ განსხვავებული გენდერის მხრიდან აღიარება, რამაც, სამომავლოდ, შესაძლებელია, იმოქმედოს მათ ინტიმურ ცხოვრებაზე - გახდეს ზედმეტად ფრთხილი, უნდობი ან იყოს პარტნიორის მუდმივ ძიებაში. ეს შესაძლებელია მოზარდულ პრომისკუიტეტში (პარტნიორის ხშირი ცვლაში) აისახოს, რაც დევიაციურ ქცევადაც კი შეგვიძლია განვიხილოთ.

ასე რომ, შეიძლება თუ არა განსაზღვრული დარწმუნებულობით ვთქვათ, რომ უმამობა ნაკლებად აზიანებს გოგონების, ვიდრე ბიჭების ფსიქიკას? - ამას ცალსახად მაინც ვერ დავადასტურებთ.

- რა შეიძლება იყოს პრობლემიდან სავარაუდო გამოსავალი?

- პრობლემის გადაწყვეტა რთულია, მისი აღმოცენების მიზეზებსა და გამოწვეულ შედეგებს ერთდროულად უნდა მივხედოთ. ოჯახებმა უნდა განავითარონ კომუნიკაციისა და კონფლიქტების მართვის უნარები, გააკონტროლონ ინტერნეტსა და სოციალურ ქსელებში ყოფნის დრო (ეს სულ მცირე, პრობლემის გაცნობიერების საშუალებას მოგვცემს) და არჩევანი რეალურ ურთიერთობებზე გააკეთონ.

უარყონ აღზრდის პასიური მოდელი ოჯახსა და სკოლაში, რომელიც მორჩილებასა და შემსრულებლობაზეა აგებული, წარმატებულობისათვის კონცენტრაციის განსაკუთრებულ უნარებს მოითხოვს.

მამებმა უნდა იცოდნენ, რომ მათ მიერ მარტო მიტოვებული შვილები (განსაკუთრებით ვაჟები) იმყოფებიან ვირტუალურ სამყაროში გადაჩეხვისა და ინტიმური ცხოვრების თვალსაზრისით თვითიზოლაციის რისკის წინაშე.

ციფრული ხელსაწყოების გამო ტვინი მუდმივი აგზნების, მუდმივად ახალი ინფორმაციის პერმანენტული აღქმის მდგომარეობაშია, შესაბამისად, კი ტრადიციულ საქმიანობებში (სწავლა, შრომა, რომანტიკული და საყოფაცხოვრებო ურთიერთობები) აღინიშნება დესინქრონიზაცია და უუნარობა.

საბოლოოდ, მამის გარეშე ზრდასრულობამდე მიღწევა ბევრ პრობლემას აგროვებს. ამიტომაც არის, რომ სულ უფრო ხშირად საუბრობენ სპეციალისტები მამების და ზოგადად, მამაკაცების ჩართვაზე ბავშვების აღზრდის პროცესში, რათა ბავშვებს, განსაკუთრებით კი ვაჟებს, ჰყავდეთ დამმოძღვრავი, მხარდამჭერი მამაკაცები. არის და სასურველია მეტი იყოს ისეთი პროგრამები, რომლებიც დაეხმარება ოჯახებს, რომ შენარჩუნებული და ჩართული იყოს მამა საოჯახო სიტუაციაში, რაც, თავის მხრივ შვილების რეალურ ცხოვრებაში დაბრუნებას და ჯანსაღ, ზრდასრულად ჩამოყალიბებას შეუწყობს ხელს.

ესაუბრა მარიამ ჩოქური


წაიკითხეთ სრულად