Baby Bag

ახალი ზელანდიის სკოლები კლიმატური კრიზისის შესახებ საგნების სწავლებას იწყებენ

ახალი ზელანდიის სკოლები კლიმატური კრიზისის შესახებ საგნების სწავლებას იწყებენ
ახალი ზელანდიის ყველა სკოლას 2020 წლიდან კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით ქვეყნის მოწინავე სამეცნიერო დაწესებულებების მიერ მომზადებულ მასალებზე წვდომა ექნება. მოსწავლეებს კლიმატური კრიზისის დასაძლევად სხვადასხვა აქტივობის დაგეგმვის შესაძლებლობა მიეცემათ, ისინი თავისუფლად შეძლებენ საკუთარი გრძნობების, განცდების და შიშების შესახებ საუბარს.

კურიკულუმში შეტანილი ცვლილებები ახალ ზელანდიას ერთ-ერთ მოწინავე სახელმწიფოდ აქცევს, რომელიც ბავშვებში კლიმატის ცვლილებებთან დაკავშირებით ცოდნის ამაღლებას უწყობს ხელს. დიდ ბრიტანეთს და ავსტრალიას ხშირად აკრიტიკებენ იმის გამო, რომ აღნიშნულ ქვეყნებში მოსწავლეებს კლიმატურ კრიზისთან დაკავშირებით სიღრმისეული ცოდნის მიღების შესაძლებლობა არ აქვთ. ახალი ზელანდიის მთავრობის განცხადებით, სკოლებში 11-15 წლის ასაკის მოზარდებისთვის კლიმატური კრიზისის შესახებ განათლების მიღება სავალდებულო არ იქნება.

„მთელი ქვეყნის მასშტაბით მასწავლებლები ძალიან აღელვებულები არიან, რადგან მოსწავლეები კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით უკვე აქტიურად საუბრობენ და აღნიშნული პრობლემით სერიოზულად არიან დაინტერესებულები.“- განაცხადა ახალი ზელანდიის მემარცხენე ორიენტაციის მწვანეთა პარტიის ლიდერმა ჯეიმს შოუმ.

„ბავშვები ყოველდღიურად ეცნობიან ინფორმაციას სოციალური მედიის დამხარებით, მიღებული ცნობები კი უმეტესად ნეგატიურ ხასიათს ატარებს, რაც მათში დაუცველობის და უიმედობის განცდას ბადებს.“ - ნათქვამია მწვანეთა პარტიის ლიდერის განცხადებაში.

2019 წელს მსოფლიოს უამრავი ქვეყნის მოსწავლეები და სტუდენტები სასწავლო პროცესს ჩამოცილდნენ, რათა ქუჩაში კლიმატის ცვლილება და მასთან დაკავშირებული საფრთხეები გაეპროტესტებინათ. გასულ წელს მეცნიერებმა მთელი მსოფლიო გააფრთხილეს, რომ კლიმატური კრიზისი ცივილიზაციისთვის ეგზისტენციალურ საფრთხეს წარმოადგენს.

ბრიტანელი ფსიქოლოგების განცხადებით, ახალგაზრდები თავს მოტყუებულად და მიტოვებულად გრძნობენ. ისინი თვლიან, რომ უფროსი თაობების გულგრილობამ და უმოქმედობამ სამყარო კლიმატურ კატასტროფამდე მიიყვანა. უიმედობის განცდა დეპრესიისა და შფოთვითი აშლილობის მასობრივ გავრცელებას უწყობს ხელს.

ახალი ზელანდიის ერთ-ერთ სკოლაში ახალი პროგრამის პილოტირება ჯერ კიდევ 2018 წელს მოხდა. მოსწავლეებს კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით საკუთარი განცდებისა და დამოკიდებულებების გადმოცემის შესაძლებლობა მიეცათ. ისინი აღნიშნული თემატიკის ირგვლივ მასალებს გაეცნენ და კლიმატურ კრიზისთან დაკავშირებით სიღმისეული ცოდნის მიღების საშუალება ჰქონდათ.

„კლიმატურ კრიზისზე საუბარიც კი სტრესს იწვევს, მოსწავლეები უსიამოვნო და ნეგატიურ ინფორმაციას აქტიურად ეცნობიან, ისინი აცნობიერებენ, რომ მეცნიერები კლიმატის ცვლილებების საგანგაშო შედეგებზე დაუფარავად საუბრობენ. ჩვენ მიზნად დავისახეთ, რომ მიღებული ინფორმაცია მოსწავლეებისთვის ნაკლებად სტრესული ყოფილიყო, რის გამოც მათ საკუთარ გრძნობებსა და შიშებზე ხმამაღლა საუბრის საშუალება მივეცით.“ - განაცხადა ჯეიმს შოუმ.

მასწავლებლებისთვის განკუთვნილ სასწავლო მასალებში ყურადღება მახვილდება მოსწავლეთა ემოციური მხარდაჭერის მნიშვნელობაზე. სკოლამ მოზარდების თავდაჯერების ამაღლებაზე უნდა იზრუნოს. მათ აღარ უნდა ჰქონდეთ იმის განცდა, რომ აუცილებლად დამარცხდებიან. მოსწავლეებმა უნდა გააცნობიერონ, რომ მათი განწყობა მათ მოქმედებას მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს.

„ბავშვებმა უნდა იცოდნენ, რომ კლიმატური კრიზისიდან გამოსავალი არსებობს და პრობლემა მოგვარებადია. მათ საკუთარ მომავალზე ზრუნვა და მისი შეცვლა შეუძლიათ.“ - ნათქვამია ჯეიმს შოუს განცხადებაში.

ახალი კურიკულუმი დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს მოსწავლეებისთვის პრაქტიკული ცოდნის გადაცემასაც. სკოლებში ბავშვებს ასწავლიან, თუ როგორ უნდა გააშენონ პატარა ბაღი და როგორ უნდა იზრუნონ მასზე. კურიკულუმი მასწავლებელთა ცოდნის ამაღლებაზეც ზრუნავს. მათ სასწავლო ტექსტების, ვიდეო მასალისა და სპეციალურად პედაგოგებისთვის განკუთვნილი რჩევების გაცნობის შესაძლებლობა აქვთ.

„მეცნიერება კლიმატური კრიზისის შესახებ სრულფასოვანი ცოდნის შეძენაში გვეხმარება. მოსწავლეებმა უნდა იცოდნენ, თუ როგორ უპასუხონ კლიმატურ ცვლილებებს. ისინი უნდა აცნობიერებდნენ, რა ნეგატიური გავლენები აქვს კლიმატურ კრიზისს გლობალურ, ნაციონალურ თუ ლოკალურ დონეზე. ბავშვებმა უნდა იცოდნენ, თუ რა შესაძლებლობები აქვთ მათ აღნიშნული გავლენების შესამცირებლად და კლიმატური პრობლემების აღმოსაფხვრელად.“ - ნათქვამია ახალი ზელანდიის განათლების მინისტრის კრის ჰიპკინსის განცხადებაში.

2015 წელს პარიზის შეთანხმების ხელმომწერმა სახელმწიფოებმა ვალდებულება აიღეს, რომ სკოლებში კლიმატურ ცვლილებებთან დაკავშირებით სწავლების დანერგვაზე იზრუნებდნენ, თუმცა მათი უდიდესი ნაწილი პირობას არ ასრულებს, მათ შორის, არც ახალი ზელანდიის მეზობელი ავსტრალია. დიდ ბრიტანეთში კლიმატურ თემატიკაზე ცოდნის ამაღლების საშუალება მხოლოდ რამდენიმე სკოლაში მიეცათ. მასშტაბური ცვლილებები კი ამ მხრივ ბრიტანეთში დღემდე არ განხორციელებულა.

იტალია მსოფლიო მასშტაბით პირველი სახელმწიფოა, რომელიც კლიმატურ ცვლილებებთან დაკავშირებული საგნების სწავლას ყველა სკოლაში სავალდებულოდ აცხადებს. იტალიის სკოლებში მათემატიკისა და გეოგრაფიის გაკვეთილებზე კლიმატური თემატიკის გააქტიურება იგეგმება, რაც ინტეგრირებული სწავლების დანერგვით უნდა მოხდეს. 

მომზადებულია theguardian.com-ის მიხედვით 
თარგმნა ია ნაროუშვილმა 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„როდესაც ადამიანი ხვრინავს, მას მეტი რისკი აქვს დაემართოს მიოკარდიუმის ინფარქტი და იშემიური ინსულტი,“ - გიორგი ღოღობერიძე

„როდესაც ადამიანი ხვრინავს, მას მეტი რისკი აქვს დაემართოს მიოკარდიუმის ინფარქტი და  იშემიური ინსულტი,“ - გიორგი ღოღობერიძე

​​ექიმმა გიორგი ღოღობერიძემ ხვრინვის გამომწვევ მიზეზებსა და აღნიშნულ პრობლემასთან გამკლავების გზებზე ისაუბრა. მან ხვრინვის გამომწვევი რამდენიმე მიზეზი დაასახელა:

„ხვრინვას ძალიან ბევრი მიზეზი აქვს. ასაკთან ერთად ხვრინვა ხდება ყველაზე მეტად გამოხატული. თუ ახალგაზრდებში ხვრინვა გვხვდება შემთხვევათა 30 %-ში, ასაკოვნებში შეიძლება ეს ავიდეს 60 %-მდეც. ასაკთან ერთად ჩვენი რბილი სასა აღარ არის ელასტიური, რაც არის ხვრინვის მიზეზი. ეს შეიძლება იყოს გენეტიკურიც. თუ მამა ხვრინავს, დიდი ალბათობით, შვილიც არ დააკლებს. ზოგიერთ ადამიანს აქვს ხახის კუნთების თანდაყოლილი სისუსტე, რაც ხდება ვიბრაციის წყარო. ხვრინვის მიზეზია ყბის არასწორი პოზიცია და ჭარბწონიანობა. თუ ადამიანი არის ჭარბწონიანი, ამ შემთხვევაში ძალიან ბევრი ცხიმოვანი ქსოვლია სასუნთქ გზებში, ეს ავიწროვებს მათ და იწვევს ხვრინვას.“

​გიორგი ღოღობერიძის თქმით, ხვრინვა ხშირად ცხვირის პათოლოგიებითაც არის გამოწვეული:

„ხვრინვა შეიძლება გამოწვეული იყოს ცხვირის პათოლოგიებითაც. შეიძლება პოლიპები იყოს ჩამოყალიბებული და ამან ასევე ხელი შეუწყოს ხვრინვას. ალკოჰოლი ასუსტებს სასის კუნთებს და სუფრიდან რომ დგებიან და სახლში მიდიან, მერე ხვრინავენ ხოლმე ადამიანები. თუ ადამიანი მიჩვეული არის პირით სუნთქვას, მას მეტი რისკი აქვს, რომ ჰქონდეს ხვრინვა. ამიტომ სასურველია, რომ პირი დაიხუროს და ცხვირი გამოვიყენოთ სუნთქვისთვის. როდესაც ადამიანი ზურგზე წევს, ჩაკიდებული არის რბილი სასა უკან და ავიწროვებს სასუნთქ გზებს. ამანაც შეიძლება გამოიწვიოს ხვრინვა.“

გიორგი ღოღობერიძემ აღნიშნა, რომ ადამიანებს უძნელდებათ ხვრინვის პრობლემის მოსაგვარებლად საჭირო რეკომენდაციების დაცვა:

„წონის შემცირება ყველას გულზე არ ეხატება, იმიტომ, რომ ეს არც ისე ადვილია. ალკოჰოლისთვის თავის დანებებაზე რომ უთხრა ადამიანს, დიდი ალბათობით, არც მოგისმენს, ისეა დამოკიდებული, რომ სპეციალური ჩარევაა საჭირო. თამბაქოს მოწევას თავი დაანებეო რომ უთხრა, ესეც მარტივად არ ხდება. აღმოჩნდა, რომ როდესაც ადამიანი ხვრინავს, მას 34 %-ით მეტი რისკი აქვს დაემართოს მიოკარდიუმის ინფარქტი, ​67 %-ით მეტი რისკი აქვს დაემართოს იშემიური ინსულტი. როდესაც ხვრინავს ადამიანი, საძილე არტერიებიც ვიბრირებს, ზიანდება, ცხიმი ლაგდება და იწყება თავის ტვინის იშემია. ეს ადამიანები მიდრეკილები არიან მაღალი წნევისკენ, შაქრიანი დიაბეტისკენ.“

„პრობლემის მოგვარებისთვის ერთ-ერთი ტაქტიკა არის გვერდზე წოლა, სპეციალური ენის ვარჯიშები. პაციენტი ენით რაც შეიძლება უნდა დააწვეს ქვედა კბილებს, მერე ზედა კბილებს. მერე ლოყაზე შეიძლება ავარჯიშოს. ზოგიერთი იღებს სპეციალურ კოვზს და კოვზზე ვარჯიშობს ხოლმე, რომ ენა დაჭიმოს. რბილი სასის ტონუსში მოსაყვანად ხმოვნების ვარჯიშებს აკეთებენ ხოლმე. კარგი გამოსავალია საყვირზე დაკვრაც, რადგან ეს აფართოვებს სასუნთქ გზებს,“ - აღნიშნულ საკითხებზე ​გიორგი ღოღობერიძემ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ისაუბრა.

წყარო: ​„დილა მშვიდობისა საქართველო“

წაიკითხეთ სრულად