Baby Bag

„პირველ რიგში, ბავშვის კეთილდღეობისთვის, დედა უნდა იყოს კარგად, მისი განწყობა პირდაპირ აისახება ბავშვის განწყობაზე“ - ფსიქოლოგი ირინა ტაბუციძე

„პირველ რიგში, ბავშვის კეთილდღეობისთვის, დედა უნდა იყოს კარგად, მისი განწყობა პირდაპირ აისახება ბავშვის განწყობაზე“ - ფსიქოლოგი ირინა ტაბუციძე

რამდენად ხშირია დეპრესია მშობიარობის შემდეგ, რა შეიძლება იყოს გამომწვევი მიზეზები, რამდენ ხანს შეიძლება გაგრძელდეს და ვინ არის განსაკუთრებულად რისკის ქვეშ? - ​MomsEdu.ge-ს ამ და სხვა კითხვებზე  ფსიქოლოგმა ირინა ტაბუციძემ უპასუხა. 

- ქალბატონო ირინა, პირველ რიგში რომ განვმარტოთ, რა არის მშობიარობის შემდგომი დეპრესია და რა სიხშირით გვხვდება დედებში?

- ბოლო დროს, სოციალურ ქსელებში, ძალიან ხშირად მხვდება ეს პრობლემა. შეიქმნა ქალთა უამრავი ჯგუფი, სადაც დედები თავიანთი დეპრესიის შესახებ ერთმანეთს გამოცდილებას უზიარებენ. ახალბედა დედები ხშირად ვერ აანალიზებენ რასთან აქვთ საქმე. ჰგონიათ, რომ საშინელი დედები არიან და დანაშაულის შეგრძნება აწუხებთ. დედებო, ამაში არაფერია საგანაგაშო! მსოფლიო სტატისტიკის მიხედვით, ყოველ მეშვიდე ქალს აქვს მშობიარობის შემდგომი დეპრესია, აქედან ნაწილს მუბუქი ფორმით და ფსიქოთერაპევტთან რამდენიმე ვიზიტი სრულიად საკმარისია, ნაწილს კი მედიკამენტოზური ჩარევა სჭირდება და მათთან ფსიქიატრები მუშაობენ, რადგან შესაძლებელია, ამგვარ დეპრესიას გართულებებიც მოჰყვეს.

- რა შეიძლება იყოს მშობიარობის შემდგომი დეპრესიის გამომწვევი მიზეზები?

- ორსულობამდე თუ ქალს ჰქონდა დეპრესიული სიმპტომები, მეტია ალბათობა, რომ მშობიარობის შემდგომი დეპრესია განვითარდეს. პირველ რიგში, დიდი მნიშვნელობა აქვს ადამიანის ხასიათსა და მის ფსიქოტიპს. თუ მისი ურთიერთობები პარტნიორთან და ოჯახის წევრებთან არ არის სასურველი, ეს დეპრესიის პირველი მაპროვოცირებელი მიზეზია. როდესაც ბავშვი არის დედისთვის სასურველი, ის არის საყვარელი ადამიანების გარემოცვაში, ოჯახში მას აქვს სიმშვიდე და სიყვარული, პრაქტიკულად ნულამდეა დაყვანილი მშობიარობის შემდგომი დეპრესია. თუ ეს კრიტერიუმები არ არის დაკმაყოფილებული გარკვეულ მიზეზების გამო, მაგალითად, როდესაც დედას აღარ უნდა შვილი, ყველაზე მძიმე შემთხვევაა გაუპატიურების შემთხვევა და აქედან გამოწვეული ორსულობა, ან შემთხვევა, როდესაც პარტნიორი არის უხეში და დედა ძალადობის მსხვერპლია. სადაც ძალადობის ელემენტებია, იქ დეპრესიის მაჩვენებელი ძალიან მაღალია. ბავშვის ხშირი ავადმყოფობაც შეიძლება, გახდეს დეპრესიის მიზეზი. როდესაც დედა არ არის ფსიქოლოგიურად მზად ბავშვისთვის, პატარა ნიუანსმაც კი შეიძლება იმოქმედოს მასზე. მშობიარობის შემდგომ, პირველ ხანებში დედას სჭირდება დახმარება, მორალური მხარდაჭერაც კი უდიდესი შვებაა მისთვის. იმ შემთხვევაში თუ დედა ბავშვთან მარტო ატარებს დიდ დროს, ესეც გარკვეულწილად აისახება მის განწყობასა და ფსიქიკაზე, რადგან ამ პერიოდში ის საკუთარი ძალების აღდგენაზე უნდა იყოს ორიენტირებული. თუმცა არიან ქალები. რომლებიც სტრესს მარტივად უმკლავდებიან და მათ არც ოსრულობისას და არც მშობიარობის შემდეგ არა აქვთ დეპრესია. რაც უფრო მეტად აქვს ახალბედა დედას ხელშეწყობა დასვენებისთვის, სრულფასოვნად კვებისა და ბავშვთან ჯანსაღი ურთიერთობის დამყარებისთვის, მით უფრო ნაკლებია დეპრესიის განვითარების რისკი.

- როგორია მშობიარობის შემდგომი დეპრესიის სიმპტომები, როგორ ვლინდება ის?

- ხშირ შემთხვევაში დეპრესია ვლინდება მშობიარობის შემდეგ, თუმცა ორსულობის დროსაც არის გარკვეული დეპრესიული სიმპტომები, რომელიც ჰგავს კლასიკურ-კლინიკურ დეპრესიას - უხასიათობა, მოწყენილობა, გაღიზიანებადობა, მომატებული ძილიანობა ან პირიქით - უძილობა, უმადობა, აპათია, ბავშვისადმი გულგრილი დამოკიდებულება, პარტნიორის უარყოფა. ზოგადი შეფასებით ადამიანი თავს გრძნობს ცუდად, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც მას ინფორმაციის დეფიციტი აქვს. როგორც წესი, ასეთი ადამიანები თავს გრძნობენ ხოლმე დამნაშავედ, ყველაზე გავრცელებული შემთხვევაა, როდესაც მოლოდინები ჰქონდათ ოჯახის წევრებს მისგან, რომ წარმატებული, ბედნიერი დედა იქნებოდა, უმეტესწილად კი პირველ პერიოდში დედა ამ მოლოდინს ვერ ამართლებს, ის ითრგუნება, თავს გრძნობს დამნაშავედ და ჰგონია, რომ ცუდი დედაა. კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, რომ ეს ასე არ არის!

- რამდენ ხანს შეიძლება, გაგრძელდეს მშობიარობის შემდგომი დეპრესია?

- საშუალო დრო 6 კვირაა. 2 ან 3-კვირიანი სიმპტომების გაგრძელების შემთხვვევაში, უმჯობესია, მიმართოთ სპეციალისტს. ასე უფრო სწრაფად ხდება დეპრესიის დაძლევა. ზოგადად, მშობიარობიდან პირველი ექვსი თვის განმავლობაში დეპრესიის საფრთხე მაღალია. მთავარია, პანიკა არ იყოს უმნიშვნელო დეტალებზე, რადგან ადამიანის განწყობა მუდმივად ცვალებადია და არ შეიძლება ყველაფერი დეპრესიას დავაბრალოთ. იმ შემთხვევაში თუ დეპრესიის რომელიმე ნიშანს შეამჩნევთ, რეჟიმი (დასვენება, ჯანსაღი კვება, ვარჯიში...), როგორც წესი, პირველ ეტაპზე, საუკეთესო საშუალებაა. მძიმე შემთხვევებში ფსიქოთერაპევტები და ფსიქიატრები ერთობლივად მუშაობენ ამ საკითხზე.

- რას ურჩევთ ახალბედა დედებს მშობიარობის შემდგომ პერიოდში?

- პერფექციონისტი ქალებისთვის რთულია ახალბედა დედობის სიძნელეებთან გამკლავება, რადგან მათ სურთ ყველაფერი მოწესირგებულად ჰქონდეთ - სახლი, ბავშვის ტანსაცმელი და ა.შ. განსაკუთრებული გამოხატულებაა ხოლმე, როცა დედა ჩვილის ტანსაცმელს ორივე მხრიდან აუთოებს ისე, რომ რაიმე პატარა დეტალი არ გამორჩეს. ყველაფრის იდეალურად ქონა პრაქტიკულად შეუძლებელია, მით უმეტეს, როდესაც ამდენი ნიუანსია გასათვალიწინებელი, ამიტომ, დედებო, ნუ შეშინდებით, თუ სახლი ოდნავ მაინც არეული გაქვთ... პირველ რიგში, ბავშვის კეთილდღეობისთვის, დედა უნდა იყოს კარგად. დედის ხასიათი პირდაპირ აისახება ბავშვის განწყობაზე, თუ დედა არის მშფოთვარე - ბავშვიც მოუსვენარია: ხშირად ტირის, არ სძინავს. დედებს ვურჩევ, რომ პირველ რიგში, საკუთარ თავზე იზრუნონ. ბედნიერი დედა ბავშვისთვის არის როლური მოდელი. თქვენ თუ წარმატებული და ბედნიერი ხართ, ისიც თქვენ გემსგავსებათ და არა სხვას.

დახმარების თხოვნის არასდროს შეგრცხვეთ. როდესაც რაიმე გვაწუხებს, მაგალითად, კბილი, მივდივართ სტომატოლოგთან, ანალოგიურად ვიქცევით მშობიარობის შემდგომი დეპრესიის შემთხვევაშიც, საჭიროების შემთხვევაში აუცილებლად მიმართეთ სპეციალისტს. რაც უფრო დროულად ჩავერევით, მით უფრო ცოტა დრო დაგვიჭირდება სამკურნალოდ, შესაძლოა, ერთჯერადი ფსიქოთერაპიული სეანსიც კი საკმარისი იყოს დედისთვის.

ესაუბრა მაკა ქაფიანიძე

ფოტო: 1TV.GE

შეიძინე საბავშვო პროდუქტების ნაკრები ექსკლუზიურ ფასად ბმულზე 👉 https://www.facebook.com/babybag.momsedu.ge

R. 

შეიძლება დაინტერესდეთ

„ასოციალური ქცევა, ცუდი მოქცევა, ჩხუბი, კონფლიქტები, დაზიანება - ამით მოზარდი გვთხოვს: მომაქციეთ ყურადღება!“

„ასოციალური ქცევა, ცუდი მოქცევა, ჩხუბი, კონფლიქტები, დაზიანება - ამით მოზარდი გვთხოვს: მომაქციეთ ყურადღება!“

ექიმმა, ფსიქიატრმა ნატალია ნანეიშვილმა ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში დემონსტრაციულ ქცევაზე ისაუბრა. მისი თქმით, ასოციალური ქცევით, ცუდი მოქცევით, ჩხუბით, კონფლიქტებით მოზარდი ითხოვს: მომაქციეთ ყურადღება!

„სამედიცინო თვალსაზრისით, დესტრუქციული ქცევაც და აგრესიაც არის დემონსტრაციული ქცევის ​ერთ-ერთი გამოვლინება. დემონსტრაციული ქცევა ყალიბდება ბავშვთა ასაკიდან. დემონსტრაციული ქცევით ბავშვი ცდილობს, ყურადღება მიიპყროს ყველანაირი გზით. თუ მისი დემონსტრაცია და სურვილი, იყოს მუდმივად ყურადღების ცენტრში, არის ნოყიერ ნიადაგზე, მაშინ შეიძლება ბავშვმა თავისი სწრაფვები გადაიტანოს სწავლაზე, სპორტზე და იყოს წარმატებული. თუმცა აქვე აღსანიშნავია, რომ ის სწავლობს უკეთესად იქ, სადაც აქებენ, რადგან სულ უნდა შექება. თუ რაღაცაში წაიბორძიკა და ვერ ისწავლა, ადანაშაულებს მასწავლებელს... გარემო ფაქტორია მისთვის ყოველთვის დამნაშავე. დემონსტრაციული ქცევის მეორე სახე უფრო პასიურია. დემონსტრაცია ვლინდება იმაში, რომ ვიღაცას თავი შეაცოდოს. იქ, ერთ ადგილას საშინებელებს ჰყვება ოჯახზე, სკოლაზე, ანუ ყურადღების ცენტრში უნდა იყოს იმით, რომ სხვას შეაცოდოს და შეაყვაროს თავი. მესამე დესტრუქციული ქცევა ეს არის აგრესიული, დეზორგანიზაციული ქცევა, რომელიც მოზარდებში ასევე ყურადღების მიპყრობის საშუალებაა. ასოციალური ქცევა, ცუდი მოქცევა, ადიქტური ქცევა ან დამოკიდებულება, ჩხუბი, კონფლიქტები, დაზიანება... ამით რას გვთხოვს მოზარდი? - მომაქციეთ ყურადღება! დეფიციტია ყურადღების,“ - აღნიშნა ნატალია ნანეიშვილმა.

ფსიქიატრის თქმით, ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში ჩამოყალიბებული ქცევის პატერნი პიროვნებას მთელი სიცოცხლის მანძილზე გასდევს:

„მოზარდის ქცევა მრავალფაქტორიანია. ყველა უნდა იყოს ჩართული მის გარშემო ქცევაში. რა არის პერსონოლოგიური აშლილობა, ადრე რომ ფსიქოპატია ერქვა? - ეს არის ბავშვთა და მოზარდთა ასაკში ჩამოყალიბებული ქცევის პატერნი, რომელიც მას გასდევს მთელი სიცოცხლის მანძილზე და ხელს უშლის ნორმალურ სოციალურ ურთიერთობებში. ანუ როგორც გაიზარდა, მისი ჩამოყალიბების გარკვეულ ეტაპზე ან მისი სოციალური სფერო იყო აგრესიული, ანუ მისთვის ნორმაა ასეთი ქცევა, თუ იჩხუბებ, ვიღაცას სცემ, წაართმევ, წაგახალისებს, ამით ყურადღება მიიპყრო და წაგახალისა, ან პირიქით, ისე გჩაგრავდნენ და არაფრის უფლებას არ გაძლევდნენ, რომ გინდა გამოავლინო. და უკვე მოზარდ ასაკში ეს დესტრუქციული ქცევა არის ქცევის მოდელი, რომელიც სტრესულ სიტუაციაში, ყველგან არის თავის გამოჩენის საშუალება. დესტრუქციული ქცევა და აგრესია არ არის მხოლოდ ფიზიკური აგრესია, მათ შორის არის, ვერბალური აგრესია - გინება, შეურაცხყოფა, უხეში მიმართვა, სხვების აზრის დემონსტრაციული უგულვებელყოფა. ამის უკან დგას ადამიანის სურვილი, თავი გამოიჩინოს, როგორც ბავშვმა. ასეთ ადამიანებს ძალიან დაბალი თვითშეფასება აქვთ შინაგანად, გარეგნულად არა. ეს არის იარლიკებდაკერებული, მიწებებული ფასადი. სინამდვილეში მხოლოდ ეს აგრესია აძლევს საშუალებას, თავი აიმაღლოს სხვაზე, მაგრამ ამავე დროს, წახალისებულია მისი გარემოს მიმართ და ამით ის იმ გარემოში თავს იმკვიდრებს,“ - აღნიშნა ექიმმა, ფსიქიატრმა ნატალია ნანეიშვილმა.

წყარო: გადაცემა ​„შემდეგი გაჩერება“

წაიკითხეთ სრულად