მშობლები ყოველთვის ცდილობენ, მიუხვდნენ თავიანთ პატარებს მაშინ, როცა ისინი ჯერ ვერ ლაპარაკობენ. კომუნიკაცია ჩვილებთან საკმაოდ რთულია. თუმცა არსებობს სხვადასხვა ხერხი, რომელთა ცოდნაც დაგეხმარებათ, მიხვდეთ, რას საჭიროებს ბავშვი კონკრეტულ მომენტში. ტირილი, სიცილი, სხვადასხვა ჟესტი მშობლებს კომუნიკაციის დამყარებაში ეხმარება.
გთავაზობთ რამდენიმე
მეთოდს, რომელიც სანამ პატარა ლაპარაკს ისწავლის, მისი საჭიროებების მიხვედრაში დაგეხმარებათ:
ტირილი
1.ტირილი ძილის გამო
ძილის ნაკლებობის გამო ყველა ადამიანი გაღიზიანებული და უხასიათოა. ასევე ხდება ბავშვებშიც განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სურთ ძილი და ვერ ახერხებენ დაძინებას. ამ დროს მათ ახასიათებთ გრძელი, გაბმული ტირილი, რომლითაც წუწუნს და უკმაყოფილებას გამოხატავენ.
2. ტირილი შიმშილის გამო
თავიდან ეს „უბრალო“ ტირილია, თუმცა თუ მშობლის მხრიდან საჭირო რეაგირება არ მოჰყვება, შესაძლოა ისტერიულ ტირილშიც გადაიზარდოს. ამ დროს ბავშვი განსაკუთრებით ამოძრავებს თავს, ასევე ტუჩების უჩვეულო მოძრაობით გამოსცემს ბგერებს, რაც იმის მანიშნებელია, რომ ბავშვს შია.
3. ტირილი ტკივილის გამო
ასეთ დროს ტირილი ჩვეულებრივზე მეტად ხმამაღალი და ხანგრძლივია. ტკივილის სიძლიერესთან ერთად იმატებს ისტერიულად ტირილიც. როდესაც ბავშვი იღლება, ტირილს დაბალ ხმაზე აგრძელებს.
4. ტირილი დისკომფორტის გამო
როდესაც ბავშვს ძალიან სცივა, სცხელა ან საფენის გამოცვლა სჭირდება, ტირილი უწყვეტი და ძალიან მწყრალია (ემოციური, გაბრაზებული). ასევე დისკომფორტს უკონტროლო მოძრაობებით და ხერხემალში მოხრითაც გამოხატავენ.
5. ტირილი, რომლითაც ახალშობილი თავისთან „გვიხმობს“
თუ ბავშვი 5-6-ჯერ წამოიტირებს, შემდეგ კი წყვეტს და 20 წამში ისევ აგრძელებს, სურს, ვინმემ ხელში აიყვანოს და გაართოს. თუ მასთან არავინ მივა ტირილის ციკლი ისევ გაგრძელდება.
6. ფსიქოლოგიური ხასიათის ტირილი
შებერილობის, გაზების, შარდვის ან დეფეკაციის გამო ბავშვი ხშირად გრძნობს დისკომფორტს, რასაც ხანგრძლივი, უწყვეტი ტირილით გამოხატავს.
7. ტირილი არასასურველი გარემოს გამო
ამ ტიპის ტირილი შესაძლოა, სხვადასხვა მიზეზის გამო იყოს გამოწვეული. მაგალითად, როდესაც ბავშვს არ მოსწონს გარემო, რომელშიც ცხოვრობს. ის ამ ჟესტით გამოხატავს უკმაყოფილებას.
მოძრაობა
1. ზურგის მოხრილობა (თაღოვანი)
ეს მოძრაობა 2 თვემდე ბავშვებში ძალიან სპეციფიკურია. შესაძლოა, იგი გამოწვეული იყოს, მუცლის არეში მწვავე ტკივილით. ახალშობილი უკვე დანაყრებულია თუ ასე საკვების მიღების შემდეგ იქცევა. გარდა ამისა, 2 თვის შემდეგ ბავშვები ამ ჟესტით დაღლილობასაც გამოხატავენ.
2. მუშტის შეკვრა
როგორც წესი, ახალშობილები მუშტს კრავენ შიმშილის დროს. თუ თქვენი პატარას ეს ჟესტი არ გამოგეპარებათ, შეძლებთ თავიდან აირიდოთ ტირილი და სხვა სახის უსიამოვნება.
3. ყურზე ხელის ჩაჭიდება
ეს ჟესტი უმეტესად იმის მანიშნებელია, რომ ბავშვი საკუთარ სხეულს იკვლევს და იძიებს ახალ დეტალებს. მაგრამ თუ ეს მუდმივად გრძელდება, უმჯობესია, საკონსულტაციოდ მიმართოთ ექიმს.
4. მხრის უცაბედი შეკუმშვა
ეს მოძრაობა ხშირია შიშის დროს. მაგალითად, როდესაც ბავშვს ესმის ხმამაღალი ხმები ან ხედავს მკვეთრ შუქს.
5. თავის ბრუნვა
ბევრი ბავშვისთვის ეს მოძრაობა დამაწყნარებელია. როდესაც ძილისთვის ემზადებიან ან დამშვიდებას ცდილობენ, პატარები ამ ჟესტს მიმართავენ.
6. ფეხის აწევა
ეს მოძრაობა გამოხატავს მწვავე და ძლიერ ტკივილს. ასე ბავშვები ტკივილის შემსუბუქებას ცდილობენ.
ამ ჟესტების ცნობა დაგეხამრებათ ზუსტად გაიგოთ, თუ რა სურს ბავშვს. მნიშვნელოვნად შეამცირებს კომუნიკაციის სიმცირით გამოწვეულ სტრესს და ხელს შეუწყობს კონტაქტის დამყარებას თქვენსა და ახალშობილს შორის.
„ჩვენს ცხოვრებაში ძალიან გამჯდარია ბავშვის მიმართ ძალისმიერი მიდგომის ტრადიცია,“ - შალვა ამონაშვილი
აკადემიკოსმა შალვა ამონაშვილმა ჩვენს საზოგადოებაში ბავშვის მიმართ ძალადობრივი მიდგომის ტრადიციის სიმყარეზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ ჩვენ ყოველთვის ბავშვის დამორჩილებას ვცდილობთ:
„ჩვენს ცხოვრებაში ძალიან გამჯდარია ტრადიცია. გვაქვს ძალისმიერი მიდგომა ბავშვის მიმართ. ჩვენ გვინდა, რომ ბავშვი სულ გვემორჩილებოდეს. დედები სულ ამას კითხულობენ: „ბავშვი თუ არ გვემორჩილება, თუ გვეწინააღმდეგება, რა ვქნათ?“ დაუფიქრდით, ბავშვი რომ გეწინააღმდეგება, ყოველთვის მტყუანი კი არ არის. ცოტა გადახედეთ თქვენს ურთიერთობას ბავშვებთან. ეს სხვანაირი ბავშვია, სხვა სულით, სხვა მისწრაფებით მოვიდა.“
შალვა ამონაშვილის თქმით, თანამედროვე ბავშვებს თავისუფლება უყვართ და ისინი განსაკუთრებით ნიჭიერებიც არიან:
„ამ ბავშვებში ძალიან ბევრი ნიჭია და თავისუფლების ძლიერი სული. ამიტომ ჰიპერაქტიურებიც დავარქვით მათ. მე არ გეტყვით, რომ ბავშვმა აკეთოს ის, რაც უნდა. ბავშვი უნდა დავიყოლიოთ. ბავშვს უნდა გავაკეთებინოთ ის, რაც ჩვენ სწორად მიგვაჩნია, მაგრამ ჭიდილით კი არა, ცემით და წკეპლით კი არა, დავიყოლიოთ. დაყოლიების ფსიქოლოგიას თავისი გასაღებები აქვს. თქვენ გაუგებთ, ისიც გაგიგებთ. თქვენ ეცით პატივი, ისიც გცემთ პატივს. ასეთია აღზრდის კანონები.“
„რვა წლის ასაკში ბავშვს შეუძლია თქვას: „არ მინდა სკოლა, წიგნი არ მინდა, არც მუსიკაზე მინდა ვიარო. არც უცხო ენები მინდა ვისწავლო.“ ბევრ რამეზე შეიძლება უარის თქმა, მაგრამ რვა წლის ბავშვმა წინ უნდა გაიხედოს, იფიქროს, რისი გაკეთება უნდა 18 წლის, 28 წლის ასაკში. თავისუფლების განცდა არის დიდი პასუხისმგებლობის განცდა. ვინც თავისუფლებას ეძებს, იქვე უნდა ეძიოს პასუხისმგებლობა. თუ ეს არ აღვზარდეთ, თავისუფლება იქნება მხოლოდ დამანგრეველი ძალა. მწყინს, როდესაც ერთი დედა მეორეს ეტყვის: „შენი შვილი უკვე დაღუპულია და არაფერი გამოვა.“ როგორ შეიძლება ასეთი რამე ვაკადროთ ერმანეთს?! ის ბავშვია გადარჩენილი, რომლის დედაც ბავშვს დაჰყვირის და ხან სილას გაულაწუნებს?!“ - აღნიშნულ საკითხზე შალვა ამონაშვილმა ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემაში „იმედის დღე“ ისაუბრა.